Η ζωή εδώ και τώρα

Περίληψη

Η Βισουάβα Σιμπόρσκα, κορυφαία δημιουργός της μεταπολεμικής Ευρώπης, η ποιήτρια «της εμπειρίας και της σοφίας», όπως το έθεσε ένας σημαντικός κριτικός της Πολωνίας, δεν αποδέχτηκε ποτέ το ρόλο της «εφήμερης αυθεντίας». Όποτε μάλιστα την καλούσαν να σχολιάσει τους στίχους της, συνήθιζε να αποκρίνεται ως εξής: «Αυτή είναι πολύ καλή ερώτηση, ελάτε παρακαλώ την άνοιξη, γιατί χρειάζομαι λίγο χρόνο να τη σκεφτώ», ή «Πολύ καλή ερώτηση, μήπως για απάντηση να γράψω ένα ποίημα;». Ακόμη και στην ομιλία της για την αποδοχή του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας προέκρινε ένα ταπεινό «δεν ξέρω», μια φράση σεμνή αλλά τόσο ουσιαστική για την ίδια, καθώς εκεί ριζώνει το λεπταίσθητο, ειρωνικό της ύφος, σε μια ακαταπόνητη απορία που κινεί την ατέρμονη αναζήτηση μες στην αβέβαιη πλάση και την περίπλοκη πραγματικότητά της. Κεντρικός πυλώνας στο απαράμιλλο έργο της Βισουάβα Σιμπόρσκα είναι ο στοχασμός πάνω στο σύνθετο νόημα της μοίρας μας. Είχε εξάλλου το χάρισμα να αναδεικνύει τις πιο αθέατες πτυχές των δήθεν ασήμαντων πραγμάτων της καθημερινότητας. Διαβάζουμε την ποίησή της και μας συνοδεύει σχεδόν ασταμάτητα το αίσθημα της κατάπληξης που, κατά τα λοιπά, αποτελεί και βασικό κίνητρο της δικής της «ποιητικής φιλοσοφίας». Η κατάπληξη αυτή αφορά στο μακρόκοσμο όσο και στο μικρόκοσμο, αφορά στον άνθρωπο, που μπορεί να είναι τόσο τραγικός όσο και κωμικός, αφορά στην καθεμία ύπαρξη, στα ζώα, στα φυτά, στα άψυχα αντικείμενα. Τα πάντα χωρούν στην ποίησή της.

«Η Βισουάβα Σιμπόρσκα ανέπτυξε μια απίστευτα πρωτότυπη ματιά πάνω στον κόσμο, γεμάτη σκεπτικισμό και πάθος. Αυτό που εντυπωσιάζει στην περίπτωσή της είναι ότι έγραψε ποιήματα στοχαστικά και συγχρόνως διάφανα, εύληπτα. Αυτό είναι ένα πραγματικό επίτευγμα!» 

Άνταμ Ζαγκαγιέφσκι 

«Η ποιήτρια δεν χρειάζεται να λαμβάνει υπόψη τη λογοτεχνική μόδα, την ευμετάβλητη αισθητική των εποχών, διότι η ίδια ορίζει τους κανόνες συνεννόησής της με τον αναγνώστη. Το για χρόνια τελειοποιημένο ύφος της εξυπηρετεί θαυμαστά τη σύνθεση των λογοτεχνικών επιτευγμάτων και τη σύνοψη των φιλοσοφικών αναζητήσεων. Αυτό δεν σημαίνει όμως στασιμότητα ή οπισθοδρόμηση· αντιθέτως, η Βισουάβα Σιμπόρσκα συμπληρώνει τους κενούς χώρους στο δικό της θεματικό και εννοιολογικό σύστημα. Αλλάζει την ιεραρχία των τιθέμενων ζητημάτων, εμπλουτίζει την παρατήρηση των καθημερινών συμβάντων αναζητώντας γι’ αυτά καινούργια συμφραζόμενα. Ιδιαίτερα προνομιούχοι χώροι του στοχασμού της είναι η μνήμη, ο χρόνος και η φθορά που αυτός επιφέρει». 

Βόιτσεχ Λιγκένζα 

«Ποίηση άμεση και φωτεινή. Η ειρωνεία της, η πρόσχαρη, άτακτη ασέβειά της αλλά και η δίψα της για μια κατάπληξη που ανανεώνει το βλέμμα πάνω στον κόσμο κατέστησαν τη Βισουάβα Σιμπόρσκα αντίπαλο κάθε τυραννικής βεβαιότητας. Ενσαρκώνει όλες τις αρετές του δυτικού πνεύματος, την ελευθερία, την ανησυχία, την αμφισβήτηση». 

The New York Times Book Review