Το αόρατο δόγμα

Περίληψη

O νεοφιλελευθερισμός είναι η κυρίαρχη ιδεολογία της εποχής μας. Αν και μας επηρεάζει με αναρίθμητους τρόπους, οι περισσότεροι δυσκολευόμαστε να τον ορίσουμε με σαφήνεια. Και το χειρότερο, μας έχουν πείσει να αποδεχόμαστε αυτό το ακραίο δόγμα σαν ένα είδος φυσικού νόμου. Στο Αόρατο δόγμα ο δημοσιογράφος Τζορτζ Μονμπιό και ο κινηματογραφιστής Πίτερ Χάτσισον αποδομούν αυτό τον μύθο. Δείχνουν πώς μια ομάδα πλούσιων ελίτ, προκειμένου να περιφρουρήσει τον πλούτο και την εξουσία της, υιοθέτησε μια περιθωριακή φιλοσοφία της δεκαετίας του 1930 που πρέσβευε ότι ο ανταγωνισμός είναι το ειδοποιό γνώρισμα του ανθρώπου. Δεξαμενές σκέψης, ΜΜΕ, πανεπιστήμια και πολιτικοί έλαβαν θέση μάχης για να προωθήσουν την ιδέα ότι οι άνθρωποι είναι καταναλωτές και όχι πολίτες. 

Mια από τις πιο ολέθριες συνέπειες είναι οι ποικίλες μορφές κρίσης –από τη δραματική κλιματική αλλαγή μέχρι τα οικονομικά κραχ, από την υποβάθμιση των δημόσιων υπηρεσιών μέχρι την καλπάζουσα παιδική φτώχεια– να φαίνονται άσχετες η μία από την άλλη. Στην πραγματικότητα, όλες έχουν επιδεινωθεί από το «αόρατο δόγμα» που υποτάσσει τη δημοκρατία στη δύναμη του χρήματος. Ο Μονμπιό και ο Χάτσισον τοποθετούν στη θέση τους τα κομμάτια του παζλ και ανιχνεύουν μια συνεχόμενη γραμμή από τον νεοφιλελευθερισμό μέχρι τον φασισμό που εκμεταλλεύεται την απόγνωση των λαών. Επικρίνοντας τα παραμύθια του καπιταλισμού και τις λαϊκίστικες θεωρίες συνωμοσίας, οι δύο συγγραφείς θέτουν τη βάση για μια νέα πολιτική που θα βασίζεται στη γνήσια συμμετοχική δημοκρατία και στο δίπολο «ιδιωτική επάρκεια, δημόσια πολυτέλεια»: ένα όραμα ικανό να εμπνεύσει και να συμβάλει στο τέλος της νεοφιλελεύθερης εποχής.