Η πολιτική φιλοσοφία του Νίκου Καζαντζάκη
|
![]() |
Sorry mate, won't work any more.
Παρ’όλο που ο Νίκος Καζαντζάκης είναι πασίγνωστος στο ευρύ κοινό και η σκέψη του πολυσχιδής, εντούτοις το έργο του διαβάστηκε αποσπασματικά και οι πολιτικές του ιδέες ενόχλησαν αρκετούς. Δεν δόθηκε η προσοχή που έπρεπε στην πολυπλοκότητα που χαρακτηρίζει τα βιβλία του, στα οποία είναι ιδιαίτερα έντονη η αλληλεπίδραση των ιστορικών γεγονότων με την ιστορία της σκέψης. Αυτήν την πρωτότυπη ανάγνωση πραγματοποιεί ο Λάμπρος Κουλουμπαρίτσης αναδεικνύοντας τούτο το παραγνωρισμένο στοιχείο στη ζωή και στο έργο του Καζαντζάκη, με πρώτο και χαρακτηριστικό παράδειγμα την Ασκητική, όπου Θεός και άνθρωπος συμπράττουν διαχρονικά στην ανατροπή της θεϊκής παντοδυναμίας, καθώς ο άνθρωπος καλείται να σώσει τον Θεό για να σωθεί και ο ίδιος. Ανατρέχοντας σε ιστορικά και μυθικά πρότυπα –όπως ο Χριστός, ο Βούδας, ο Λένιν, ο Οδυσσέας– και σε άλλα πρόσωπα που ενσαρκώνουν πόνο και οδύνη, προβάλλει μια οδύνη ηθική που τη δοκίμασε και ο ίδιος όντας παιδί στην Κρήτη, έπειτα στους Βαλκανικούς Πολέμους, αργότερα ως υπεύθυνος για τον επαναπατρισμό των Ελλήνων του Καυκάσου στον Μεγάλο Πόλεμο, αλλά και στην ηττημένη Γερμανία τον καιρό της Μικρασιατικής Καταστροφής, όπως και στα ταξίδια του στη Ρωσία, πριν από την Κατοχή και τον Εμφύλιο. Όλα αυτά εξηγούν τις πολιτικές υπερβάσεις του, από τον εθνικισμό, τον κομμουνισμό και τον μετακομμουνισμό μέχρι τον φασισμό ακόμα, με σημαντική στροφή το ταξίδι του στην Αγγλία το 1939, όπου, θαυμάζοντας την πολιτική της ελευθερία, ασπάστηκε τον δημοκρατικό σοσιαλισμό, για να απομακρυνθεί όμως το 1946 ιδεολογικά από τη βρετανική κυβέρνηση, όταν απελάθηκε από αυτήν εναντιωνόμενος στην επιστροφή του βασιλιά στην Ελλάδα. Έκτοτε, ο αγώνας του στράφηκε εναντίον της αποικιοκρατίας και υπέρ της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα, με ορίζοντα την πολυπολιτισμικότητα και την ειρήνη. Οι διάφορες πολιτικές του επιλογές διαφαίνονται ιδιαίτερα στα βιβλία του: Συμπόσιον, Τόντα-Ράμπα, Οδύσσεια, Ο καπετάν Μιχάλης, Ο βραχόκηπος, Ο Ανήφορος, Οι αδερφοφάδες, και κυρίως στις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις.