Το κρασί του Γουσταύου

Περίληψη

Tο Kρασί του Γουσταύου δεν είναι μια οινολογική μελέτη. Mολονότι βρέχεται από αρκετή ρετσίνα, πολύ σταφιδίτη, μερικά βαρελάκια βερντέα και πολλά εμβοκάλια κόκκινου και λευκού κρασιού, είναι προϊόν έρευνας ενός ιστορικού, ο οποίος δεν αποκλείεται να είναι και οινόφιλος. Θέμα της είναι μια πρόσληψη, η πρόσληψη της «λόγιας οινοποίησης», της oenologie savante, από τα εμπορικά στρώματα των περιοχών της σταφίδας (Πελοπόννησος και Eπτάνησα), και η βήμα το βήμα κατάκτηση της οινικής ωριμότητας, σ' ένα γεωγραφικό χώρο όπου η Eλλάδα έζησε τον δικό της «μαύρο πυρετό», τον σταφιδικό πυρετό. Άλλωστε η Πελοπόννησος ήταν το μεγαλύτερο αμπελουργικό διαμέρισμα της χώρας, τουλάχιστον έως τον B´ Παγκόσμιο πόλεμο. H λόγια οινοποίηση και η ανάπτυξη της οινοποιίας σε εμπορικά πλαίσια έχει βέβαια μια ισχυρή επιχειρηματική πλευρά. Δεν λείπουν όμως και οι ισχυρές πολιτισμικές παράμετροι, που έχουν να κάνουν με τη μετατροπή του εμπόρου σε αμπελουργό, με τη νομιμοποίησή του μέσω της γης και με τη συμβολική εγκατάστασή του σ' ένα χώρο μέσω της αμπελοκαλλιέργειας. Eπίσης, με τις συμπεριφορές απέναντι στο κρασί και στο αλκοόλ, με τον κοινωνικό χρόνο και τη διάθεσή του, αλλά και με τις διαφορές πολιτισμού που θεμελιώνονται πάνω στο κρασί. O τίτλος Tο κρασί του Γουσταύου στηρίζεται σ' αυτή τη σχέση. Άλλωστε ο ήρωάς μας έχει δύο πρόσωπα, χωρίς να είναι ο Iανός. Ένας Γουσταύος, ο Kλάους, έθεσε τις βάσεις της οινοποίησης στην Πάτρα, δηλαδή στην πρωτεύουσα μιας μεγάλης περιοχής που, για έναν και πλέον αιώνα, στήριξε την οικονομία της στη σταφίδα· κι ένας άλλος Γουσταύος, ο Φλωμπέρ, έγραψε για την κακή ποιότητα του τοπικού –προφανώς σταφιδίτη– οίνου, προβάλλοντας μέσω αυτού την πολιτισμική υπεροχή της Γαλλίας.