Σκύβαλα

Περίληψη

Με τη συλλογή ιστοριών Σκύβαλα (2001), το δεύτερο βιβλίο της, η Τζέννυ Έρπενμπεκ χαρακτηρίστηκε «βασίλισσα των διηγημάτων», «εξαιρετικό φαινόμενο» και συγγραφέας που διαθέτει «ακτινογραφική ματιά». Αν είναι μια φορά δύσκολο να κάνεις ένα αριστουργηματικό λογοτεχνικό ντεμπούτο, είναι δύο φορές πιο δύσκολο να αποσπάσεις επαίνους με το αμέσως επόμενο δημιουργικό βήμα. Η Έρπενμπεκ το κατάφερε επειδή, απλούστατα, όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια, η γραφή της αποτελούσε ανέκαθεν μια αφοπλιστική δύναμη που δεν μπορούσε παρά να κλιμακώνεται και να διευρύνεται. Στο «Μισοσκόταδο του κρανίου μου» βυθιζόμαστε σε ένα μυστηριώδες ανθρώπινο τρίγωνο. Στα «Σκύβαλα» παρακολουθούμε μια γιαγιά που χάνεται και μια εγγονή που αγαπά. Στη «Σιβηρία» γινόμαστε μάρτυρες της ανατρεπτικής επιστροφής μιας μητέρας. Σε όλα τα διηγήματα του τόμου αναδύεται ένα βλέμμα που μεταμορφώνει τα πράγματα. Εδώ, παρασυρόμαστε από ανεκπλήρωτους έρωτες, οικογενειακά δράματα, υπαρξιακά αδιέξοδα, ατομικά και συλλογικά πεπρωμένα. Εδώ, κυριαρχούν όψεις ψυχισμών και σχέσεων, δοσμένες όμως με το εμβριθές και υποβλητικό ύφος της Έρπενμπεκ που διαπερνά την απώλεια, τη μοναξιά και τη φθορά σαν καθαρός, λυτρωτικός αέρας.

Στα διηγήματα της συλλογής Σκύβαλα βλέπουμε αγαπημένα θέματα της συγγραφέως: παρακμή, κατάρρευση, απώλεια, προδοσία [...]. Η Τζέννυ Έρπενμπεκ έχει έναν εξαιρετικό τρόπο να πατάει στην πραγματικότητα, σε εμπειρίες ανθρώπων με σάρκα και οστά, σε εμπειρίες δικές της και εμπειρίες άλλων, να παντρεύει εμπειρίες ανθρώπων από διαφορετικές εποχές και να τις μεταμορφώνει σε μυθοπλασία που έχει σφυγμό, γιατί έχει αίμα. Εγγύηση ότι η μυθοπλασία της Έρπενμπεκ θα είναι πάντα σπουδαία λογοτεχνία αποτελούν δύο χαρακτηριστικά της συγγραφέως: η καθαρή ματιά και η ειλικρίνειά της. Η καθαρή ματιά κι η ειλικρίνεια δεν πρέπει να συγχέονται ή να ταυτίζονται με την αλήθεια. Όταν η ματιά είναι καθαρή, η ειλικρίνεια μπορεί και εκφράζει πολλές αλήθειες.

Από το επίμετρο του Αλέξανδρου Κυπριώτη