Νέα - Δελτία τύπου

Καθώς πλησιάζουμε στον εορτασμό της επετείου των 50 χρόνων των Εκδόσεων Καστανιώτη το 2018, αλλά και της Αθήνας ως Παγκόσμιας Πρωτεύουσας Βιβλίου, παρουσιάζουμε ένα πλούσιο και εξαιρετικά ενδιαφέρον πρόγραμμα, το οποίο συνδυάζει τη λογοτεχνική πολυφωνία με την ποιοτική γραφή, την υφολογική ποικιλία και τον συντονισμό με τους προβληματισμούς της εποχής.

Έργα σημαντικών Ελλήνων και ξένων συγγραφέων από τους χώρους της πεζογραφίας και της ποίησης, αλλά και έργα νεότερων αξιόλογων δημιουργών, συμπεριλαβάνονται στο πρόγραμμα αυτό πλάι σε σημαντικά δοκίμια και μελέτες καταξιωμένων επιστημόνων, ερευνητών και στοχαστών.

 

Στη σειρά της Ελληνικής Πεζογραφίας θα εκδοθεί το νέο βιβλίο της πολυβραβευμένης Ρέας Γαλανάκη με τον τίτλο Δυο γυναίκες, δυο θεές. Δύο και οι νουβέλες του τόμου, με την πρώτη (Αθηνά βοσκοπούλα) να θίγει αινίγματα για τη γνωστή και άγνωστη ζωή του σπουδαίου παρία γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά, και με τη δεύτερη (Εγώ, η Αριάδνη) να ρίχνει το ανατρεπτικό της φως στη σχέση της βλαστικής θεάς της Κρήτης με τον μυθικό ήρωα Θησέα.

Τι έμαθα περπατώντας στον κόσμο: ένα βιβλίο-έκπληξη από τη Λένα Διβάνη, η οποία επιστρέφει στην πεζογραφία πέντε χρόνια μετά το συγκινητικό Εγώ, ο Ζάχος Ζάχαρης, για να μας ταξιδέψει στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, από την Κούβα έως τη Νέα Ζηλανδία και από τη Γη του Πυρός έως την αλπική στέγη της Ευρώπης. Ένα συναρπαστικό βιωματικό αφήγημα, που διαβάζεται σαν μυθιστόρημα με ήρωες τους τόπους και τα στοιχεία της φύσης.

Έναν χρόνο μετά το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (για το Η εξαίσια γυναίκα και τα ψάρια) και δύο χρόνια μετά την Αλεξάνδρα, ο Ανδρέας Μήτσου επανέρχεται με τη νουβέλα Γκαλίνα – Η σκοτεινή οικιακή βοηθός για να μας συστήσει μια μυστηριώδη και μοχθηρή γυναίκα που εκδικείται με κάθε τρόπο όποιον μπαίνει ανάμεσα σ’ αυτή και τη νεαρή κυρία της.

Νέο βιβλίο και για την Ελένη Πριοβόλου, η Καραμέλα, μια τολμηρή νουβέλα που αναφέρεται στις οικογενειακές, κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις, στην υποκρισία, τη φθορά και τη διαφθορά. Η Καραμέλα είναι μια ηρωίδα με βαθιά τραύματα, μια «γλυκιά» ωστόσο γυναίκα η οποία αποφασίζει να σπάσει τον εξωτερικό φλοιό του κόσμου και να δώσει στον εαυτό της τον ρόλο της τιμωρού.

Άκρως ατμοσφαιρικό το νέο μυθιστόρημα του Αλέξη Σταμάτη με τον τίτλο Μοτέλ Μορένα: ένα παράξενο νησί με ψηλούς βράχους και οργιώδη βλάστηση, όπου ένας πενταμελής θίασος δίνει την τελευταία παράσταση της περιοδείας του. Αλλόκοτα γεγονότα, υπόγειες δυνάμεις, ιδιόρρυθμοι ήρωες συνθέτουν ένα έργο όπου αμφισβητείται κάθε ορθολογισμός, καθώς η τέχνη συγκρούεται με το μυστήριο που τη γέννησε.

Βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα, το κοινωνικό μυθιστόρημα του Κώστα Λογαρά Τα πουλιά με το μαύρο κολάρο παρακολουθεί τη δραματική ιστορία ενός αποφυλακισμένου δολοφόνου παράλληλα με την πτωτική πορεία μιας χώρας. Η Ελλάδα σήμερα αλλά και τριάντα χρόνια πριν, η Πάτρα τώρα και τότε, και προ πάντων οι άνθρωποι, θύτες αλλά και θύματα μιας κοινωνίας που καταρρέει.

Κοινωνικοπολιτικό και το νέο μυθιστόρημα του Ντίνου Οικονόμου Έργα και ημέρες του φοιτητή Αλέξη Τραυλού, διαδραματίζεται στη Θεσσαλονίκη το διάστημα 1963-1964, στον απόηχο της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη, σε μια περίοδο ραγδαίων ανατροπών. Ήρωας του βιβλίου, ο εμβληματικός Αλέξης Τραυλός, που τον θυμόμαστε από τα αστυνομικά μυθιστορήματα Το μνημόσυνο της χελώνας και Θα πεθάνεις, αν χρειαστεί.

Επίσης θα κυκλοφορήσει το βιβλίο του Πέτρου Κυρίμη Διά πυρός και αγάπης (νέα νουβέλα που βασίζεται στην παλαιότερη με τίτλο Η καρδιά του κότσυφα). 

Στο πρόγραμμά μας δεν θα μπορούσε βέβαια να απουσιάζει το διήγημα. Στη συλλογή Το κουμπί και άλλες ιστορίες της Τασούλας Τσιλιμένη η απώλεια διατρέχει διηγήματα χαμηλόφωνα αλλά και υπαινικτικά, που μαρτυρούν την ομορφιά, την παρουσία των αψύχων αλλά και των ζωντανών, τα όνειρα και την παιδικότητα ως μεδούλι της ζωής.

Τέλος, τη μοναδικότητα του τόπου που ονομάζεται Άγιον Όρος αναδεικνύει ο Θανάσης Θ. Νιάρχος στον ομώνυμο τόμο Άγιον Όρος (με υπότιτλο Η άσβεστη φλόγα), όπου ανθολογεί κείμενα για τον Άθω, γραμμένα από σπουδαίους λογοτέχνες, όπως οι Θεοτοκάς, Καζαντζάκης, Κόντογλου, Ουράνης, Παπαδιαμάντης και πολλοί άλλοι.

 

Στην Ξένη Λογοτεχνία, στη σειρά «Εικοστός Αιώνας», θα κυκλοφορήσει Ο πρώτος άνθρωπος του Αλμπέρ Καμύ σε νέα μετάφραση – το κατεξοχήν αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του νομπελίστα συγγραφέα, που ανασύρθηκε ημιτελές από τα συντρίμμια ενός αυτοκινήτου, όταν ο ίδιος έχασε τη ζωή του σε τροχαίο ατύχημα. Είναι ο τελευταίος Καμύ, πάντα συγκινητικός, πάντα συναρπαστικός. Το αδιαφιλονίκητο αριστούργημα του Μπέρναρντ Μάλαμουντ Ο μάστορας εκδίδεται για πρώτη φορά στα ελληνικά. Στο πολυβραβευμένο μυθιστόρημά του ο Αμερικανοεβραίος συγγραφέας αφηγείται την ιστορία ενός ανθρώπου ο οποίος αρνείται να ομολογήσει ένα έγκλημα που δεν έχει διαπράξει. Στην ίδια σειρά θα κυκλοφορήσει και το πρώτο μυθιστόρημα του Στιγκ Ντάγκερμαν Το φίδι, που γράφτηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και εκτυλίσσεται σε μια σπασμωδικά ουδέτερη Σουηδία, με το στράτευμά της σε επιφυλακή. Είναι μια σπουδή πάνω στον φόβο και στην υπαρξιακή αγωνία.

 

Η σειρά «Συγγραφείς απ’ όλο τον κόσμο» εμπλουτίζεται συνεχώς με νέες φωνές από όλες τις χώρες της υφηλίου:

Στην Ιταλία του 1978 οι Ερυθρές Ταξιαρχίες κρατούν όμηρο τον πρώην πρωθυπουργό Άλντο Μόρο. Χιλιόμετρα μακριά από τη Ρώμη, στο Παλέρμο, μια παρέα νεαρών αγοριών σχηματίζουν τον δικό τους ανατρεπτικό πυρήνα. Ο Ιταλός Τζόρτζιο Βάστα με το πρώτο του μυθιστόρημα Ο χρόνος που δεν είχα καταφέρνει να αποτυπώσει μια ολόκληρη χώρα τη στιγμή που αυτή χάνει οριστικά την αθωότητά της.

H Λέενα Κρουν είναι η επιφανέστερη πεζογράφος της Φινλανδίας. Θα τη γνωρίσουμε μέσα από δύο σύντομα έργα της, δύο νουβέλες που θα κυκλοφορήσουν σ’ έναν τόμο: το εμβληματικό και αλληγορικό Ταίναρο, που την έκανε ευρύτερα γνωστή, και το Hotel Sapiens, έναν περίκλειστο χώρο που κατοικείται από ιδιότυπους κατοίκους.

Μια παράτολμη δολοφονική απόπειρα βρίσκεται στο επίκεντρο του μυθιστορήματος Κατάδυση του Άγγλου Τζόναθαν Λη: βρισκόμαστε στο Μπράιτον το 1984 και μια ωρολογιακή βόμβα είναι προγραμματισμένη να εκραγεί στο ξενοδοχείο όπου θα βρίσκεται η πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας και ολόκληρο το υπουργικό της συμβούλιο.

Ο Ισπανός Χουάν Γκόμεθ Μπάρθενα, βασισμένος σε πραγματικά γεγονότα, μας ταξιδεύει με τη Γυναίκα από μελάνι στο Περού του 1904, όπου μια καλοστημένη λογοτεχνική φάρσα γίνεται η αφορμή για τη διατήρηση μιας μακροχρόνιας αλληλογραφίας που θα οδηγήσει τελικά τον Ισπανό νομπελίστα ποιητή Χουάν Ραμόν Χιμένεθ να ερωτευτεί μια γυναίκα-φάντασμα.

Ο ποιητής Σίλαρντ Μπόρμπεγι, αντλώντας από τις αναμνήσεις της παιδικής του ηλικίας, έγραψε ένα απίστευτα ρεαλιστικό μυθιστόρημα, σκληρό και ενίοτε βάναυσο. Ο αναγνώστης δεν παρακολουθεί μόνο το χρονικό μιας οικογένειας, αλλά και την ιστορία της ίδιας της Ουγγαρίας, τα ποικίλα τραύματα που άφησαν πάνω στη χώρα δύο παγκόσμιοι πόλεμοι – το κείμενο όμως διαπνέεται από μια ακατάβλητη, απαστράπτουσα ελπίδα. Οι άποροι είναι το δημιουργικό αποκορύφωμα ενός ασυμβίβαστου αλλά μελαγχολικού καλλιτέχνη που αυτοκτόνησε το 2014.

To μυθιστόρημα Πεθαίνοντας την άνοιξη του Γερμανού Ραλφ Ρότμαν προκάλεσε πλατύ ενθουσιασμό και χαρακτηρίστηκε «βιβλίο ορόσημο για τη μετά-(Γκύντερ)Γκρας εποχή». Είναι το μυθιστόρημα που διαβάζεται τούτη την εποχή στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, ένα λογοτεχνικό κείμενο απέριττης έκφρασης, εξπρεσιονιστικής τεχνοτροπίας και καθηλωτικής δύναμης, που εντοπίζει τα θραύσματα της ομορφιάς ακόμα και μέσα στην απόγνωση.

Ο Κροάτης Ίβαν Σέρσεν στο μυθιστόρημά του Φαύλος κύκλος αφηγείται την ιστορία μιας νεαρής μετανάστριας από τη Νιγηρία και αποτυπώνει με συγκλονιστικό τρόπο την απόγνωση των αβοήθητων «παρανόμων», των προσφύγων και των φυγάδων κάθε είδους. Ένα θέμα εξαιρετικά επίκαιρο, πολύπλοκο και επίπονο, που αντιμετωπίζεται σε πολλές χώρες της Ευρώπης με επιπολαιότητα ή και υποκρισία.

Ο κήπος του Θεού του Ολλανδού Γιαν Σίμπελινκ είναι μια ιστορία θρησκευτικής μανίας στη δεκαετία του ’30 και συγχρόνως μια φοβερή σχέση πατέρα και γιου, όπου ο γονιός μετατρέπεται σταδιακά σ’ έναν σκληροπυρηνικό, ακραίο, φανατικό καλβινιστή. Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες εκδοτικές επιτυχίες των τελευταίων ετών στις Κάτω Χώρες – έχει ξεπεράσει τα 600.000 αντίτυπα και αποτελεί αντικείμενο έντονων συζητήσεων και συγκρούσεων.

Τέλος, ένα μυθιστόρημα για την παγκοσμιότητα και την ταυτότητα στον σημερινό κόσμο, μια σύγχρονη περιπέτεια που συνυφαίνεται με την αρχέγονη παράδοση του σαμανισμού: ο Χουάνγκ Σοκ Γιονγκ είναι ο κορυφαίος μεταπολεμικός πεζογράφος της κορεατικής χερσονήσου και Η εγκαταλειμμένη πριγκίπισσα ένα μυθιστόρημα για τη «μετανάστευση και την αρμονία», όπως λέει ο ίδιος ο συγγραφέας.

 

Στη σειρά «Καστανιώτης noir», οι Νεκρές ώρες του Βασίλη Δανέλλη είναι το νέο του μυθιστόρημα με κεντρικό ήρωα-αφηγητή έναν εκτελεστή που αναμετριέται με τον χρόνο. Υπαρξιακό νουάρ, σκοτεινός εσωτερικός μονόλογος, ένα οδοιπορικό στις νεκρές ώρες της νύχτας, με κοφτό λόγο και συνεχείς ανατροπές.

Στην ίδια σειρά και το μυθιστόρημά της Σκωτσέζας Βαλ ΜακΝτέρμιντ Το τραγούδι της Σειρήνας, μια περιπλάνηση στο μυαλό ενός κατά συρροή δολοφόνου. Ψυχολογικό θρίλερ που καθηλώνει τον αναγνώστη από την πρώτη έως την τελευταία σελίδα.

 

Στη σειρά «Ποίηση» αναμένεται να κυκλοφορήσει η νέα συλλογή του Ντίνου Σιώτη Ωροσκόπια νεκρών, ένας διάλογος μεταξύ ζώντων και τεθνεώτων, όπου οι ζωντανοί λένε τα πάθη τους στους νεκρούς και οι νεκροί τα λάθη τους στους ζωντανούς.

Στη σειρά «Δοκίμια» θα κυκλοφορήσει το βιβλίο του Παντελή Βουτουρή Ιδέες της σκληρότητας και της καλοσύνης (Εθνικισμός, σοσιαλισμός, ρατσισμός, 1897-1922), το οποίο διατρέχει μια περίοδο μεγάλων ιδεολογικών αναμετρήσεων και εξετάζει την πρόσληψη των ιδεών τη συγκεκριμένη εποχή από την ελληνική διανόηση. Ο Σπύρος Τζουβέλης με το βιβλίο του Ο Καβάφης της Ιστορίας και των αισθήσεων (σειρά «Νεοελληνική Γραμματολογία») επιχειρεί μια συνολική επισκόπηση και αποτίμηση του έργου του Κ.Π. Καβάφη. Στη σειρά «Φιλοσοφία» θα κυκλοφορήσει το βιβλίο του Ευστάθιου Βέλτσου Georges Canguilhem (1904-1995) – Ιδέες, έννοιες και μέθοδοι της ζωής, μια εισαγωγή στο σπουδαίο έργο του Γάλλου φιλοσόφου και διανοητή, που αναδεικνύει την ιδιαίτερη φιλοσοφική μέθοδό του, τον συνδυασμό της φιλοσοφίας με την ιστορία των επιστημών και των ιδεών. Στη σειρά «Πολιτική-Ιστορία» θα κυκλοφορήσει ο συλλογικός τόμος Λωζάννη 1923 (Διαχρονικές προσεγγίσεις και εκτιμήσεις) σε επιμέλεια των Γιώργου Γεωργή, Χρίστου Κ. Κυριακίδη και Χαράλαμπου Γ. Χαραλάμπους: έντεκα ιστορικοί και πολιτικοί επιστήμονες διερευνούν την ιστορία του συνεδρίου της Λωζάννης, ανατέμνουν το περιεχόμενο της συνθήκης και εξετάζουν την ισχύ, την πορεία και τις επιπτώσεις της στον χρόνο. Ο Δημήτρης Κουτσούκης με το βιβλίο του Ο ματωμένος θρόνος του Θεού (και οι αρχέγονες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή) επιχειρεί να ερμηνεύσει τις δυσοίωνες καταστάσεις που επικρατούν στη Μέση Ανατολή, απαλλαγμένος από στενόμυαλους δογματισμούς, στείρες προκαταλήψεις, διαστρεβλωμένες πολιτικές προπαγάνδες και θρησκευτικούς φανατισμούς. Στο ερώτημα πώς και γιατί εκτροχιάστηκε η Μεταπολίτευση επιχειρεί να απαντήσει ο Γιάννης Λούλης με το νέο πολιτικό βιβλίο του που φέρει τον τίτλο Στις ρίζες του κακού. Ο Νίκος Παπαδημητρίου με τον Άρη Αναγνωστόπουλο επιμελήθηκαν τον συλλογικό τόμο Το παρελθόν στο παρόν (Μνήμη, ιστορία και αρχαιότητα στη σύγχρονη Ελλάδα), όπου κορυφαίοι ειδικοί από διάφορα επιστημονικά πεδία επιχειρούν να προσεγγίσουν την πολυδιάστατη σχέση της ελληνικής κοινωνίας με το ιστορικό παρελθόν. Στη σειρά «Μαρτυρίες-Βιογραφίες» θα εκδοθεί ο Γ΄ τόμος του έργου του Γιώργη Μωραΐτη Αναμνήσεις ενός αντάρτη, όπου παρουσιάζονται όλα τα δραματικά γεγονότα από τη Βάρκιζα έως και τον Εμφύλιο, όπως ο ίδιος ο συγγραφέας τα έζησε.

Στη σειρά «Αναχρονισμοί» θα κυκλοφορήσει το βιβλίο Ο Αναξίμανδρος στη Φουκουσίμα, ένα καλλιτεχνικό πρότζεκτ και ποιητικό δοκίμιο του Ζήση Κοτιώνη.

Μια ενδιαφέρουσα έκδοση για την οικονομική και κοινωνική ιστορία της Αθήνας υπογράφουν οι Λυδία Σαπουνάκη-Δρακάκη και Μαρία Λουίζα Τζόγια-Μοάτσου με το βιβλίο Από τα «Εδώδιμα-Αποικιακά» στα σούπερ μάρκετ (Η πορεία 140 ετών μιας ελληνικής εταιρείας τροφίμων).

 

Στα «Βιβλία για παιδιά και νέους» οι Εκδόσεις Καστανιώτη και ο Βασίλης Παπαθεοδώρου εγκαινιάζουν τη σειρά «Απρόσμενοι Φίλοι», που απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας. Κάθε βιβλίο της σειράς περιέχει μυθοπλασία βασισμένη σε πραγματική ιστορία ηρωισμού, πίστης και αφοσίωσης ζώων. Τα δύο πρώτα που θα εκδοθούν είναι τα Τόγκο, το σκυλί των πάγων και Αύρα, το άλογο ολυμπιονίκης.

Με ένα ακόμα βιβλίο για παιδιά προσχολικής ηλικίας συμπληρώνεται το εκδοτικό μας πρόγραμμα: Η Μάγια στη ζούγκλα της Γιολάντας Τσιαμπόκαλου είναι ένα βιβλίο για την ανάγκη που έχουμε όλοι μας για μια ζεστή αγκαλιά πριν από κάθε «καληνύχτα».

 

Η χρονιά θα κλείσει με τα καθιερωμένα ημερολόγια 365 ημέρες γονιός (με κείμενα της Δάφνης Φιλίππου), Κάθε μέρα μια θετική σκέψη (με κείμενα του Γουίντυ Ντράιντεν) και το συλλογικό Ο τοίχος είχε τη δική του υστερία, το οποίο φέτος έχει τον τίτλο Πρώτη φορά 2018: μια απολαυστική ανθολογία με τα πιο δημοφιλή «τιτιβίσματα» που δημοσιεύτηκαν στην ιστοσελίδα hysteria.gr.

 

Ακολουθεί αναλυτικά το πρόγραμμα:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ / ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

 

Ρέα Γαλανάκη, Δυο γυναίκες, δυο θεές (Νουβέλες)

Με αφορμή το γλυπτό του Χαλεπά «Αθηνά βοσκοπούλα», η πρώτη νουβέλα εστιάζεται στα είκοσι οκτώ χρόνια που έζησε ο Χαλεπάς στην Τήνο, μετά το φρενοκομείο της Κέρκυρας και μέχρι να επιστρέψει στην Αθήνα, αναγνωρισμένος για δεύτερη φορά. Στο διάστημα αυτό, που ο θάνατος της μάνας μοίρασε στα δυο, ο Χαλεπάς δούλευε και ως βοσκός. Ποια ήταν η θυελλώδης σχέση με τη μάνα, πώς διασταυρώνονταν πρόσωπα και χρόνοι εντός του, γιατί «νεκραναστήθηκε» σ’ αυτό το διάστημα ο «παρίας γλύπτης», είναι κάποια από τα αινίγματα που θίγονται.

Το ερωτικό πάθος της Αριάδνης για τον ξένο κι εχθρό στη μινωική Κνωσό Θησέα εξιστορείται στη δεύτερη νουβέλα από την ίδια. Η αφήγησή της διαφέρει από τον μύθο που μας παρέδωσε η ελληνική αρχαιότητα. Όχι μόνον επειδή παίρνει τον λόγο μια γυναίκα, αλλά κι επειδή δίπλα στην ερωτευμένη κόρη αναδύεται το κύρος μιας πριγκίπισσας, ιέρειας και θεάς. Ωσάν να έπρεπε να κάνουν τα πράγματα τον μοιραίο, τον τελετουργικό τους κύκλο, ακόμη και σε έναν κόσμο που έφθινε καθώς αναδυόταν ο καινούργιος.

Στο επίμετρο του βιβλίου η συγγραφέας παραθέτει τη βιωματική της σχέση με τις παραπάνω νουβέλες, που, ως όφειλαν, διαφέρουν αναμεταξύ τους σε πολλά.

 

Λένα Διβάνη, Τι έμαθα περπατώντας στον κόσμο

Όταν τελειώσεις σχολείο και πανεπιστήμιο, φίλε αναγνώστη, ένας τρόπος υπάρχει να συνεχίσεις την εκπαίδευσή σου: να ξεβολευτείς. Να αφήσεις τον καναπέ και ν’ αρπάξεις  σακίδιο, μποτάκια και διαβατήριο. Να αγαπήσεις τα λιμάνια, τα αεροδρόμια, τις άγνωστες λέξεις, τον ύπνο σε σκηνή, τις παράξενες φάτσες, τις αναπάντεχες συναντήσεις. Να φτάσεις στην εκρηκτική Βενεζουέλα του ετοιμοθάνατου Τσάβες, στη σέξι Κούβα όπου όλα αλλάζουν εκτός από τη λατρεία του Τσε, στην προβιομηχανική Αιθιοπία των κομμένων κλειτορίδων, στο Βιετνάμ όπου ο σκύλος είναι σπουδαίος μεζές, στη Γη του Πυρός όπου ο Δαρβίνος εμπνεύστηκε τη θεωρία του, στη Νέα Ζηλανδία των Μαορί όπου τρέχει το νερό ανάποδα για να δεις τον κόσμο ανάποδα. Όχι μόνο πόλεις, που είναι σκέτη βιτρίνα – για να δεις όλη την αλήθεια πρέπει να πας και στα χωριά και στα βουνά. Όχι μην τρομάζεις, δεν χρειάζεται να είσαι αθληταράς. Όποιος θέλει να ανεβεί, ανεβαίνει.

Εγώ το πρωτόκανα πριν δεκαέξι χρόνια – θα δεις πώς και γιατί. Αποφάσισα λοιπόν να κλείσω σ’ ένα βιβλίο τις πιο αστείες, μαύρες, απροσδόκητες ιστορίες που με συνάντησαν όσο περπατούσα στα βουνά και στις πόλεις του κόσμου. Είπα να σου διηγηθώ τι έπαθα και τι έμαθα μήπως την επόμενη φορά έρθεις κι εσύ.

Η Λένα Διβάνη επιστρέφει στην πεζογραφία έπειτα από πέντε χρόνια με ένα υβριδικό λογοτεχνικό αφήγημα, που διαβάζεται σαν ταξιδιωτική περιπέτεια στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα ή σαν μυθιστόρημα με ήρωες τους τόπους και τα στοιχεία της φύσης. Με το διεισδυτικό, αυτοσαρκαστικό και καυστικό, αλλά πάντα ειλικρινές ύφος της, που διατρέχει όλα της τα βιβλία.

 

Πέτρος Κυρίμης, Διά πυρός και αγάπης (Νουβέλα)

Γερμανία του ογδόντα. Πέρασαν κιόλας σχεδόν δέκα χρόνια. Κρανίου τόπος. Καμιά φωνή στην κορυφή του. Μεθυσμένες μόνο νυκτόβιες κραυγές και γαβγίσματα σκύλων. Ταβέρνα «Ο Σωκράτης». Ταβέρνα «Ο Διόνυσος». Σουβλάκι γύρος, εκλογές στην κοινότητα, στην εκκλησία θα ψήσουν αρνιά κι αυτή την Ανάσταση. Πρώτο τραπέζι ο πρέσβης, ο στρατιωτικός ακόλουθος, ο δεσπότης. Πίσω οι λοιποί ευσεβείς. Πιο πίσω μερικοί Γερμανοί περίοικοι να χαζεύουν και να χειροκροτούν, έκθαμβοι από το μεγαλείο της Ελλάδας, τα κορίτσια που χορεύουν ντυμένα με εθνικές ενδυμασίες και μιλάνε μεταξύ τους γερμανικά. Απολαμβάνουμε όλοι το ελληνικό Πάσχα. Τα στριμμένα μου άντερα βγάζω από μέσα μου και στεγνώνω έξω στο λαμπρό σου ήλιο, Κύριε. Θα φτιάξω όπως κάθε χρόνο την καθιερωμένη μου μαγειρίτσα. Παίρνω νερό της θάλασσας και τα περνάω πρώτο χέρι. Παίρνω νεράκι της βροχής και τα ξεβγάζω. Τα αφήνω να βράσουν καλά μες στο αίμα μου. Εναποθέτω με ευλάβεια την πιατέλα στο τραπέζι. Τρώνε με βουλιμία. Φάγετε, πίετε, λέγω. Τούτο εστί το τέλος μου...

 

Κώστας Λογαράς, Τα πουλιά με το μαύρο κολάρο (Μυθιστόρημα)

Ο Μαρίνος Τριάντης ζει μόνος στην Πάτρα, σ’ έναν απόμερο δρόμο του λιμανιού της – πέρασμα μεταναστών προς την κοντινή Ιταλία. Μοναδική του συντροφιά το σκυλί του, ο Ραμόν. Είναι Οκτώβρης του 2011 κι έχει μόλις αποφυλακιστεί, ύστερα από τριάντα χρόνια κάθειρξης για τη δολοφονία του δεκαεξάχρονου «φίλου» του. Με το στίγμα του ισοβίτη να τον ακολουθεί, σε μια πόλη ρημαγμένη από την κρίση και αλλαγμένη από το χρόνο, προσπαθεί να επιβιώσει ζώντας με τα ψίχουλα από την ήδη πενιχρή σύνταξη της γριάς μάνας του. Παλεύει να προσαρμοστεί στη νέα του ζωή. Αλλά είναι αμφίβολο αν θα καταφέρει να σταθεί όρθιος σε έναν τόπο που μοιάζει να καταρρέει.

Εμπνευσμένο από αληθινά γεγονότα, το μυθιστόρημα παρακολουθεί τη δραματική ιστορία ενός ανθρώπου παράλληλα με την πτωτική πορεία μιας χώρας. Σε πρώτο πλάνο το άτομο ως όργανο του ανεξέλεγκτου κακού. Στο φόντο η αυθαιρεσία της εξουσίας, που συντελεί στη διάβρωση της κοινωνίας και στη διάχυση του κακού πάνω στο σώμα της.  

 

Ανδρέας Μήτσου, Γκαλίνα – Η σκοτεινή οικιακή βοηθός (Νουβέλα)

Η Γκαλίνα, μια ηλικιωμένη οικιακή βοηθός, βρίσκεται σε ερωτική σχέση με τη νεαρή κυρία της. Το νεογέννητο παιδί της συντρόφου της έρχεται να μοιραστεί την αγάπη τους. 

Η Γκαλίνα το μισεί και επιχειρεί τη φυσική του εξόντωση με τρόπο αδιανόητο.

Απρόβλεπτα εμπλέκεται στην υπόθεση περίεργος αστυνομικός της Ασφάλειας. Αυτός θα σώσει, εν τέλει, το βρέφος από τα νύχια της μοχθηρής γυναίκας και θα αποβεί ο φύλακας άγγελός του.

Για ετούτη την εμπλοκή του θα πληρώσει τίμημα ακριβό. Η εκδίκηση της οικιακής βοηθού θα του καταλύσει τη ζωή. 

Την ίδια εκδίκηση θα υποστεί και κάποιος τυχαίος μάρτυρας της υπόθεσης. Παρόμοια τιμωρία επαπειλεί όμως και κάθε άλλον ωτακουστή αυτής της ιστορίας. 

 

Άγιον Όρος (Η άσβεστη φλόγα) - Επιλογή-επιμέλεια: Θανάσης Θ. Νιάρχος

Ο τόμος αυτός θέλει να διασώσει κάτι από την ευγένεια, τη χάρη, τη μαγεία, αλλά και την αυστηρότητα μιας «ανορθοδοξίας» όπως είναι ο μοναχισμός, καθώς η ύπαρξη του τελευταίου μεγαλώνει «επικίνδυνα» το περιθώριο ο κόσμος να μπορεί να μεταβάλλεται κάθε στιγμή σε ποιητικό γεγονός. Δεν έχει παρά να προσέξει κανείς τα ονόματα των συγγραφέων που υπογράφουν τα κείμενα του τόμου αυτού: Παπαδιαμάντης, Καζαντζάκης, Θεοτοκάς, Ουράνης, Κόντογλου, Πρεβελάκης και άλλοι πολλοί σπουδαίοι εκπρόσωποι των γραμμάτων και των τεχνών. Θρησκευόμενοι ή άθεοι, θαυμαστικοί ή επιφυλακτικοί, αστοί ή περιθωριακοί, νιώθεις να αισθάνονται τα εκφραστικά τους εργαλεία ανεπαρκή, προκειμένου να διατυπώσουν μιαν αποκάλυψη που τους γίνεται και που ανατρέπει τα δεδομένα της ζωής τους, όπως έχουν διαμορφωθεί ως την ώρα που επισκέπτονται το Άγιον Όρος. Τι άλλο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως θαύμα στη ζωή του κάθε ανθρώπου, παρά ο ενδοιασμός αρχικά και η προθυμία στη συνέχεια να αλλάξει το βαθύτερό του εαυτό, που τον μεταβάλλει σε ένα από Θεού γέννημα; Ο τόμος Άγιον Όρος, η άσβεστη φλόγα, με τη χρονική διάρκεια ενός αιώνα που καλύπτει η συγγραφή και η δημοσίευση των κειμένων του, σεμνύνεται πως συμβάλλει στην ενεργοποίηση του θαύματος αυτού σε εξαιρετικά δύσκολους και χθαμαλούς καιρούς.

 

Ντίνος Οικονόμου, Έργα και ημέρες του φοιτητή Αλέξη Τραυλού (Μυθιστόρημα)

Θεσσαλονίκη, 1963-1964, στον απόηχο της δολοφονίας Λαμπράκη και σε μια περίοδο ραγδαίων πολιτικών εξελίξεων και ανατροπών. Τις κυβερνήσεις της Δεξιάς διαδέχεται η κυβέρνηση του Κέντρου, στην οποία στηρίζονται οι ελπίδες πολλών πολιτών. Στο ρωμαλέο φοιτητικό κίνημα εντάσσονται όλο και περισσότεροι νέοι. Ανάμεσά τους ο Αλέξης Τραυλός, φοιτητής της Ιατρικής, ξεχωρίζει για την αγωνιστική διάθεση, τις καθοδηγητικές ικανότητες, αλλά και για την έφεση προς την κοινωνική άνοδο. Εκ των πραγμάτων, συγχρωτίζεται με τοπικούς κομματικούς μεγαλοπαράγοντες, οι οποίοι όμως –μαζί με μητροπολίτες, στρατηγούς και επιχειρηματίες– συναλλάσσονται με φαινομενικά απροσπέλαστους καθηγητές. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, που εντείνεται από τις αλληλεξαρτήσεις, τις αστυνομικές αυθαιρεσίες και την παρακρατική δράση ακραίων οργανώσεων, αναπτύσσεται ένα ειδύλλιο ανάμεσα στον Αλέξη και τη Ραλού, μια πλούσια συμφοιτήτριά του, μια κοπέλα που «θολώνει τα νερά». Σύντομα ο κεντρικός ήρωας θα έρθει αντιμέτωπος με σημαντικά ηθικά διλήμματα. Οι αποφάσεις θα είναι δύσκολες. Οι επιλογές θα καθορίσουν τη ζωή του για πάντα.

Ένα κοινωνικό και πολιτικό μυθιστόρημα για τα πάθη και τις συγκρούσεις μιας ταραγμένης εποχής, η οποία δεν έχει μέχρι σήμερα αποτυπωθεί στη λογοτεχνία επαρκώς.

 

Ελένη Πριοβόλου, Η Καραμέλα (Νουβέλα)

Η Φρόξη Καραμέλα, βέρα Αθηναία από πάππου προς πάππον, είναι κληρονόμος μιας ιστορικής καραμελοποιίας την οποία εξελίσσει και μετατρέπει σε προσωπικό της «ναό».  Οι καραμέλες της είναι μοναδικές. Σκληρό το εκμαγείο τους, όμως η ουσία και η δύναμή τους βρίσκεται στο εσωτερικό τους – στο «ολύμπιο νέκταρ» που η ίδια παρασκευάζει, για να καταστεί, από απλή επαγγελματίας, μία πραγματική δημιουργός. «Θεό» αποκαλεί τον εαυτό της, και την κοινωνία έναν απέραντο «οίκο ενοχής», που στέκεται απέναντί της αντίπαλη και εχθρική. 

Για τη «γλυκιά» Καραμέλα δεν υπάρχουν αθώοι. Στιγματισμένη η ίδια από τη ζωή, αποφασίζει να σπάσει τον εξωτερικό φλοιό του κόσμου και να δώσει στον εαυτό της το ρόλο της τιμωρού.

Ένα βιβλίο για τις οικογενειακές, κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις, για την αντίφαση ανάμεσα στο «φαίνεσθαι» και το «είναι». Μια ιστορία για την υποκρισία, τη φθορά και τη διαφθορά, αλλά και για τον σύγχρονο αλλοτριωμένο άνθρωπο. 

 

Αλέξης Σταμάτης, Μοτέλ Μορένα (Μυθιστόρημα)

Ένας πενταμελής θίασος με επικεφαλής τους πρωταγωνιστές Ρομάν, σκηνοθέτη-συγγραφέα, και τη σύντροφό του Θίντα, πρώην σταρ του σινεμά, φτάνει στον τελευταίο σταθμό της περιοδείας του, σ’ ένα παράξενο νησί με ψηλούς βράχους αλλά και οργιώδη βλάστηση. Όσα ακολουθούν στην πραγματικότητα είναι πολύ πιο αλλόκοτα από το απόκοσμο έργο που ο θίασος θα ανεβάσει μπροστά σε ένα εντελώς ιδιόρρυθμο κοινό. Δυνάμεις υπόγειες, αρχέγονες αλλά και διαχρονικές αρχίζουν να εμφανίζονται για να αμφισβητήσουν κάθε ορθολογισμό. 

Το Μοτέλ Μορένα αφηγείται την άλλη πλευρά του πολιτισμού που πολλοί νομίζουν ότι χάθηκε, αλλά τα ίχνη του είναι ορατά σε κάθε συμπεριφορά της ανθρώπινης φύσης. Είναι μια ιστορία όπου η Τέχνη συγκρούεται με το μυστήριο που τη γέννησε.

 

Τασούλα Τσιλιμένη, Το κουμπί (και άλλες ιστορίες)

Εικόνες ζωής, χαμηλόφωνες αλλά και υπαινικτικές, με ένα βλέμμα νοσταλγικό και καταγγελτικό για όσα έγιναν και όσα δεν πρόλαβαν να γίνουν. Η απώλεια, ως διαρκές στοιχείο αυτού του βιβλίου, διατρέχει ιστορίες που μαρτυρούν την ομορφιά, την παρουσία των αψύχων αλλά και των ζωντανών, τα όνειρα και την παιδικότητα ως μεδούλι της ζωής. Τα πρόσωπα δεν απεκδύονται τους ρόλους που η ζωή τούς όρισε. Κορίτσια που ασφυκτιούν στον κόσμο των ενηλίκων, σώματα σπαρμένα στις πλαγιές του Ολύμπου, μωρά που εξαφανίζονται σε πυκνές αντάρες, άνθρωποι που κοιτούν από κορνίζες ή από το βυθό της λίμνης και απαιτούν την αλήθεια τους. Δραματοποιημένες αφηγήσεις που υφαίνουν με λεπτές αποχρώσεις και διεισδυτικό βλέμμα τα «θέλω» των διαφορετικών σε ηλικία χαρακτήρων και επιχειρούν να ισορροπήσουν τον πεζογραφικό λόγο με την ποιητικότητα των εικόνων και τον μαγικό ρεαλισμό.

«Η μικρή φόρμα στην πιο μεγάλη της ώρα. Ιστορίες-νάνοι για ανθρώπους σφυρηλατημένους στο εργαστήρι του χωριού, στα καφενεία τους που μυρίζουν καπνό και ρακή και στις σκιερές ποτίστρες που κελαρύζουν τα μεσημέρια. Αφηγήσεις για τους ταπεινούς, χρόνια μετά την εξόδιο ακολουθία της μνήμης».

ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΖΟΥΡΓΟΣ

 

ΞΕΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΑΙΩΝΑΣ

 

Αλμπέρ Καμύ (ΓΑΛΛΙΑ), Ο πρώτος άνθρωπος (Mυθιστόρημα) (Βραβείο Νόμπελ)

Μετάφραση: Ρίτα Κολαΐτη

Στις 4 Ιανουαρίου 1960, ένα σπορ αυτοκίνητο ντεραπάρει στο ολισθηρό οδόστρωμα και προσκρούει σ’ έναν πλάτανο. Ανάμεσα στα θύματα του ατυχήματος είναι και ο Αλμπέρ Καμύ, δημοσιογράφος, δοκιμιογράφος, δραματουργός, μυθιστοριογράφος, τιμημένος με το λογοτεχνικό Βραβείο Νόμπελ. Μες στα συντρίμμια, βρίσκουν έναν δερμάτινο χαρτοφύλακα. Περιέχει ένα ανολοκλήρωτο χειρόγραφο. Αυτό το αυτοβιογραφικό σχεδίασμα, που αντλεί την έμπνευσή του από μια Αλγερία που την καίει ο ήλιος, συνοδεύεται από τις σημειώσεις του συγγραφέα, τις φράσεις-αφορισμούς που δίνουν τον τόνο, τους δισταγμούς και τις εξάρσεις του μελλοντικού βιβλίου. Ο πρώτος άνθρωπος είναι ο τελευταίος Καμύ, πάντα συγκινητικός, πάντα συναρπαστικός. «Τελικά, θα μιλήσω για κείνους που αγαπούσα», γράφει ο Αλμπέρ Καμύ σε μια σημείωση για τον Πρώτο άνθρωπο. Το σχέδιο αυτού του μυθιστορήματος, το οποίο δούλευε μέχρι την παραμονή του θανάτου του, ήταν φιλόδοξο. Ο ίδιος είχε πει κάποτε ότι οι συγγραφείς «τρέφουν την ελπίδα πως θα ξαναβρούν τα μυστικά μιας οικουμενικής τέχνης η οποία, με ταπεινότητα και μαεστρία, θα ξανάδινε επιτέλους ζωή σε ήρωες με σάρκα και διάρκεια». Έθεσε τις βάσεις αυτού που θα ήταν η αφήγηση της παιδικής ηλικίας του δικού του «πρώτου ανθρώπου». Τούτη η πρώτη γραφή έχει αυτοβιογραφικό χαρακτήρα που σίγουρα δεν θα υπήρχε στην οριστική εκδοχή του μυθιστορήματος. Αλλά ακριβώς τούτη η αυτοβιογραφική πτυχή είναι πολύτιμη σήμερα. Ο αναγνώστης, διαβάζοντας αυτές τις σελίδες, βλέπει να ξεπροβάλλουν οι ρίζες αυτού που αποτέλεσε την προσωπικότητα του Καμύ, την ευαισθησία του, τη γένεση της σκέψης του, τους λόγους της ιδεολογικής στράτευσής του. Γιατί, σε όλη του τη ζωή, ήθελε να μιλάει εξ ονόματος εκείνων στους οποίους απαγόρευαν τον λόγο.

 

Μπέρναρντ Μάλαμουντ (ΗΠΑ), Ο μάστορας (Mυθιστόρημα)

Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά

Ο μάστορας (1966) είναι το πλέον γνωστό και βραβευμένο έργο του Μπέρναρντ Μάλαμουντ – ένα βιβλίο που έλκει ολοφάνερα την καταγωγή του από τo ρωσικό μυθιστόρημα και ιδιαίτερα από τα γραπτά του Ισαάκ Μπάμπελ. Η ιστορία τοποθετείται στην τσαρική περίοδο και εκτυλίσσεται στο Κίεβο του 1911, σε μια περίοδο οξυμένου αντισημιτισμού. Ο συγγραφέας παρακολουθεί τα άγχη και τις αγωνίες που ταλανίζουν έναν άνθρωπο ο οποίος βρίσκεται αίφνης αποξενωμένος από την κοινότητά του και γίνεται στόχος μιας αδιανόητης εχθρότητας. Ο πρωταγωνιστής, ο Εβραίος πολυτεχνίτης Γιακόβ Μποκ, κατηγορείται για τον βάναυσο θάνατο ενός δωδεκάχρονου παιδιού ρωσικής καταγωγής. Ο Μποκ έχει εγκαταλείψει το χωριό του για να δοκιμάσει την τύχη του στο Κίεβο∙ έχει αρνηθεί την εβραϊκή του ταυτότητα και από ένα καπρίτσιο της τύχης βρίσκεται να δουλεύει στο πλινθοποιείο ενός μέλους κάποιας αντισημιτικής οργάνωσης. Όταν το αγόρι ανακαλύπτεται σε μια σπηλιά δολοφονημένο, έχοντας χάσει όλο το αίμα του, οι Εβραίοι κατηγορούνται για τελετουργικό φόνο. Ο Μποκ συλλαμβάνεται και φυλακίζεται, αρνείται όμως να ομολογήσει ένα έγκλημα που δεν έχει διαπράξει. Ο Μποκ, που αγωνίζεται να αποδείξει την αθωότητά του μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα ακραίου μίσους, είναι η διαχρονική μυθιστορηματική ενσάρκωση όσων βρίσκονται αντιμέτωποι με μιαν ανύπαρκτη δικαιοσύνη και έναν τυφλωμένο από τις προκαταλήψεις, αμαθή και δεισιδαίμονα όχλο. Ο μάστορας είναι το αδιαφιλονίκητο αριστούργημα του Μπέρναρντ Μάλαμουντ. Το βιβλίο τιμήθηκε, το 1967, τόσο με το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου των ΗΠΑ όσο και με το Βραβείο Πούλιτζερ. Εκδίδεται για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα.

 

Στιγκ Ντάγκερμαν (ΣΟΥΗΔΙΑ), Το φίδι (Μυθιστόρημα)

Μετάφραση: Γρηγόρης Ν. Κονδύλης

O Στιγκ Ντάγκερμαν, ένας από τους επιφανέστερους συγγραφείς της Σκανδιναβίας στον 20ό αιώνα, εμφανίστηκε στα σουηδικά γράμματα σε ηλικία 22 χρόνων, με το μυθιστόρημα Το φίδι, που εκδόθηκε το 1945. Το σύνολο των κριτικών το υποδέχθηκε εμβρόντητο. «Σε κανένα ντεμπούτο Σουηδού συγγραφέα της τρέχουσας εκατονταετίας δεν συναντά κανείς τέτοια βάναυση πειστικότητα», έγραφε ο Ούλοφ Λάγκερκρανς στην ιστορική εφημερίδα Ντάγκενς Νυχέτερ. Γραμμένο κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, το βιβλίο εκτυλίσσεται σε μια σπασμωδικά ουδέτερη Σουηδία με το στράτευμά της σε επιφυλακή. Ο ίδιος ο συγγραφέας, κληρωτός και οπαδός του αναρχοσυνδικαλισμού, χρησιμοποιεί την καθημερινότητα στον στρατό ως ένα σκηνικό βάθους, ένα φόντο, προκειμένου να επιχειρήσει μια διερεύνηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ψυχολογίας του φόβου. Με τα δικά του λόγια, που έχουν γίνει πλέον κλασικά, ο Στιγκ Ντάγκερμαν περιγράφει το πρώτο του έργο ως εξής: «Ο συγγραφέας πραγματοποιεί μια έρευνα για το πώς μια ομάδα ανθρώπων παραδίδεται στο βίαιο σφιχταγκάλιασμα του τρόμου και πώς αντιδρούν υπό το κράτος και την πίεση του τρόμου αυτού, ο καθένας ανάλογα με τη δική του ψυχοσύνθεση. Η θέση την οποία επιθυμεί να υποστηρίξει το βιβλίο είναι ότι πρωτίστως ο άνθρωπος οφείλει να παραδέχεται την αρχέγονη αγωνία – όχι να την αρνείται. Η συμβίωση με την αγωνία, με τον τρόμο, είναι ο μόνος τρόπος ζωής που μπορεί να χαρίσει στον άνθρωπο έστω κάποια μικρή δυνατότητα να έρθει σ’ επαφή με τον εαυτό του».

 

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΑΠ’ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

 

Τζόρτζιο Βάστα (ΙΤΑΛΙΑ), Ο χρόνος που δεν είχα (Μυθιστόρημα)

Μετάφραση: Άμπυ Ραΐκου

To 1978, εκείνο το annus horribilis της Δημοκρατίας, ως η αρχή και το τέλος της Ιστορίας. Oι διαβόητες Ερυθρές Ταξιαρχίες κρατούν όμηρο τον πρώην χριστιανοδημοκράτη πρωθυπουργό Άλντο Μόρο. Χιλιόμετρα μακριά από τη Ρώμη, σε ένα Παλέρμο άγριο και σχεδόν προϊστορικό, τρία νεαρά αγόρια παρακολουθούν τις εξελίξεις μιας υπόθεσης που θα κατέληγε σύντομα σε τραγωδία. Όμως στα μάτια τους οι τρομοκράτες είναι οι μαχητές που ήλθαν να βγάλουν την Ιταλία από τη νάρκωσή της. Αηδιασμένα από τη ζωή και τον επαρχιωτισμό της Σικελίας, αποφασίζουν να σχηματίσουν τον δικό τους ανατρεπτικό πυρήνα. Αλλάζουν τα ονόματά τους, οργανώνουν απόπειρες, περνάνε στη δράση και προκαλούν βία και χάος, αρχικά στο σχολείο και στη συνέχεια σε όλη την τοπική κοινωνία. Δύο πράγματα αποβαίνουν καθοριστικά σε αυτό το βιβλίο: ένας μιμητισμός που θα έχει φοβερές συνέπειες και ο έρωτας για μια κοπέλα. Ο χρόνος που δεν είχα του Τζόρτζιο Βάστα, ίσως το πλέον εντυπωσιακό και απαιτητικό ντεμπούτο των τελευταίων χρόνων στην ιταλική πεζογραφία, με το οποίο ο συγγραφέας διεκδίκησε το Βραβείο Strega και απέσπασε το Βραβείο Lο Straniero, είναι ένα μυθιστόρημα πολλαπλής ενηλικίωσης. Είναι ένα έργο δυνατό και σπαρακτικό, που καταφέρνει να αποτυπώσει την αγωνία μιας ολόκληρης χώρας τη στιγμή που αυτή χάνει οριστικά την αθωότητά της, καθώς μεταβαίνει σε μια εποχή αίματος και αβεβαιότητας.

 

Λέενα Κρουν (ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ), Ταίναρο & Hotel Sapiens (Δυο νουβέλες)

Μετάφραση: Μαρία Μαρτζούκου

H Λέενα Κρουν είναι η επιφανέστερη πεζογράφος της Φινλανδίας. Ο τόμος περιλαμβάνει δύο σύντομα έργα της: το εμβληματικό Ταίναρο, βιβλίο που την έκανε ευρύτερα γνωστή, και το Hotel Sapiens που ανήκει στα πιο πρόσφατα έργα της. Το Ταίναρο είναι μια αλληγορική ιστορία γραμμένη σε επιστολική μορφή που ισορροπεί μεταξύ ποίησης και πεζογραφίας, ονείρου και πραγματικότητας. Ο παραλήπτης των επιστολών παραμένει ανώνυμος και δεν απαντά ποτέ. Η συντάκτρια των επιστολών βρίσκεται στο Ταίναρο, όπου έφτασε πάνω σε ένα λευκό πλοίο για κάποιο λόγο που δεν τον θυμάται πια. Νοσταλγεί το σπίτι της, συγχρόνως όμως γοητεύεται από τον καινούργιο τόπο και τους παράξενους κατοίκους του. Με ξεναγό της το Σκαθάρι προσπαθεί να κατανοήσει τις συνήθειές τους. Τι είναι όμως το Hotel Sapiens; Άσυλο; Νοσοκομείο; Ερευνητικό κέντρο; Μουσείο; Είναι, σε κάθε περίπτωση, ένας περίκλειστος χώρος γεμάτος ιδιότυπους κατοίκους. Οι τελευταίοι, όπως φαίνεται, είναι φορείς μιας σπάνιας ασθένειας που ονομάζεται ανθρωπιά. Κανένας απ' αυτούς δεν είναι εντελώς στα καλά του, τη στιγμή ακριβώς που ο γύρω κόσμος φαίνεται να οδεύει προς το τέλος του. Εκεί βρίσκονται, μεταξύ άλλων, μια οφθαλμίατρος που έχει τυφλωθεί, μια ψυχίατρος που έχει χάσει την πνευματική της ισορροπία, ένας άντρας που αλληλογραφεί με τη νεκρή του κόρη και κάποιες πραγματικά αλλόκοτες καλόγριες. Ο χώρος αυτός φυλάσσεται από μηχανές των οποίων η νοημοσύνη και η ηθική έχουν ξεπεράσει τις αντίστοιχες των δημιουργών τους.

 

Τζόναθαν Λη (ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ), Κατάδυση (Μυθιστόρημα)

Μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

Τον Σεπτέμβριο του 1984, στο Ξενοδοχείο Γκραντ της παραθαλάσσιας πόλης του Μπράιτον, στην Αγγλία, τοποθετήθηκε ωρολογιακή βόμβα. Η βόμβα είχε προγραμματιστεί να εκραγεί σε είκοσι τέσσερις ημέρες, όταν στο ξενοδοχείο θα βρισκόταν η πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας και ολόκληρο το υπουργικό της συμβούλιο. Το μυθιστόρημα Κατάδυση μάς οδηγεί στα άδυτα της παράτολμης αυτής δολοφονικής απόπειρας, μιας πράξης βίας με παγκόσμιο αντίκτυπο, πλάθοντας ταυτόχρονα ορισμένους αλησμόνητους χαρακτήρες. Η αφήγηση του Τζόναθαν Λη, όπου συνυφαίνονται με δεξιοτεχνία πραγματικά και φανταστικά γεγονότα, το κωμικό και το τραγικό, κινείται ανάμεσα στον νεαρό Νταν, μέλος του IRA, ειδικό στα εκρηκτικά, στον Μους, πρώην αθλητή και νυν υποδιευθυντή του ξενοδοχείου, και στη Φρέγια, την έφηβη κόρη του, που προσπαθεί να αποφασίσει τι θα κάνει μετά το σχολείο. Μέσα σε τέσσερις μόλις εβδομάδες, καθώς η μέρα άφιξης της πρωθυπουργού πλησιάζει, η ζωή καθενός από τους τρεις θα αλλάξει οριστικά. Τολμηρό και δυνατό, ένα βιβλίο γέλιου και οδύνης, η Κατάδυση διερευνά τις εσωτερικές συγκρούσεις, τις προτεραιότητες, την ενοχή και τη μεταμέλεια, και πάνω απ’ όλα το πώς μπορεί το άτομο να γίνει το νερό στον μύλο της Ιστορίας.

 

Χουάν Γκόμεθ Μπάρθενα (ΙΣΠΑΝΙΑ), Γυναίκα από μελάνι (Μυθιστόρημα)

Μετάφραση: Βασιλική Κνήτου

Το 1904 δύο νεαροί Περουβιανοί που προσπαθούσαν να αποκτήσουν κάποια αντίτυπα ποιητικών συλλογών υπογεγραμμένα από τον λατρεμένο τους Χουάν Ραμόν Χιμένεθ, αποφάσισαν να γράψουν στον ποιητή παριστάνοντας πως ήταν μία νεαρή κοπέλα – η Χεορχίνα Ούμπνερ. Το αποτέλεσμα αυτής της καλοστημένης λογοτεχνικής φάρσας ήταν η διατήρηση μιας μακροχρόνιας αλληλογραφίας, που θα οδηγούσε τελικά τον νομπελίστα ποιητή από την Ισπανία να ερωτευτεί τη γυναίκα-φάντασμα από τη Λίμα. Βασιζόμενος σ’ αυτήν την ιστορία, ο Χουάν Γκόμεθ Μπάρθενα προτείνει μία ευφάνταστη λογοτεχνική ανάπλαση του επεισοδίου, στο πλαίσιο ενός συναρπαστικού ιστορικού μυθιστορήματος. Γινόμαστε έτσι μάρτυρες του αθώου πείσματος των μαθητευόμενων ποιητών, του Χοσέ και του Κάρλος, οι οποίοι έχοντας συνείδηση της μετριότητας των πρώτων πονημάτων τους, αποφασίζουν να δημιουργήσουν την τέλεια μούσα για τον Χουάν Ραμόν, αυτήν που θα του εμπνεύσει τα καλύτερά του ποιήματα. Ο αναγνώστης θα ταξιδέψει μαζί τους στο Περού των αρχών του 20ου αιώνα, από τις σοφίτες της επίπλαστης μποέμικης ζωής των αριστοκρατών του ως τα πορνεία των φτωχών ή την προβλήτα όπου θα πέσουν νεκροί οι πρώτοι εργάτες αγωνιστές. Και σιγά σιγά θα παρακολουθήσουμε επίσης τη γέννηση της ίδιας αυτής της μούσας, της Χεορχίνα, που θα ξυπνήσει πάθη κι από τις δύο μεριές του Ατλαντικού, μέχρι να γίνει τελικά, αυτή η Γυναίκα από μελάνι, η πραγματική πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματος.

 

Σίλαρντ Μπόρμπεγι (ΟΥΓΓΑΡΙΑ), Οι άποροι (Μυθιστόρημα)

Μετάφραση: Μανουέλα Μπέρκι

Το βιβλίο αυτό προκάλεσε πρωτοφανή αίσθηση όταν κυκλοφόρησε το 2013 στην Ουγγαρία. Είναι το πρώτο (και το τελευταίο) μυθιστόρημα που έγραψε ο αναγνωρισμένος και πολυβραβευμένος ποιητής Σίλαρντ Μπόρμπεγι. Οι άποροι αποτυπώνουν την αδιανόητη ανέχεια και την επιθετική αγριότητα που βιώνει μια εν μέρει εβραϊκή οικογένεια σε μια αγροτική περιοχή στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Σε ένα μικρό χωριό της βορειοανατολικής Ουγγαρίας, κοντά στα σύνορα με τη Ρουμανία, ένα μικρό αγόρι παρατηρεί την καθημερινή ζωή και περιγράφει τη μάχη που δίνουν οι δικοί του για να επιβιώσουν. Όπως συμβαίνει με τους περισσότερους κατοίκους, η οικογένειά του ταλανίζεται από τη φτώχεια, αλλά οι συνθήκες που επικρατούν στο σπίτι του είναι ακόμη χειρότερες – οι γονείς του είναι πλέον εξοστρακισμένοι, εξαιτίας της εβραϊκής ρίζας του πατέρα του και των σχέσεων της μητέρας του με τους κουλάκους, τους εύπορους γαιοκτήμονες που υποστήριξαν το καθεστώς του Μίκλος Χόρτι πριν το ανατρέψουν οι κομμουνιστές. Με μια ατρόμητη ειλικρίνεια, με μια πηγαία ανυποκρισία που μπορεί να προκαλέσει αμηχανία στον αναγνώστη, ο συγγραφέας ενορχηστρώνει σε μια πολυφωνική αφήγηση τις επιφυλακτικές αλλά καθάριες σκέψεις ενός παιδιού, τα χοντροκομμένα αισχρόλογα του αλκοολικού πατέρα του και τις όμορφες ιστορίες από το παρελθόν των παππούδων του. Όλα αυτά μαζί διευρύνουν την εικόνα, δεν παρακολουθούμε μόνο το χρονικό μιας οικογένειας αλλά και την ιστορία της ίδιας της Ουγγαρίας, τα ποικίλα τραύματα που άφησαν πάνω στη χώρα δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, καθώς και την αντιμετώπιση του εβραϊκού στοιχείου, τότε και σήμερα. Ο Σίλαρντ Μπόρμπεγι, αντλώντας από τις αναμνήσεις της παιδικής του ηλικίας, έγραψε ένα απίστευτα ρεαλιστικό έργο, σκληρό και ενίοτε βάναυσο. Το κείμενο όμως διαπνέεται από μια ακατάβλητη, απαστράπτουσα ελπίδα. Οι άποροι είναι το δημιουργικό αποκορύφωμα ενός ασυμβίβαστου αλλά μελαγχολικού καλλιτέχνη που αυτοκτόνησε το 2014.

 

Ραλφ Ρότμαν (ΓΕΡΜΑΝΙΑ), Πεθαίνοντας την άνοιξη (Μυθιστόρημα)

Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου

Απόμακρος, λιγομίλητος, συχνά πιωμένος, ο πατέρας είναι ένας δύσκολος άνθρωπος. Αλλά ο γιος του –ο αφηγητής του βιβλίου– είναι εξαιρετικά περίεργος για τις εμπειρίες που είχε εκείνος στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αποφασίζει, λοιπόν, να του δωρίσει ένα σημειωματάριο, με σκοπό να τον ωθήσει να καταγράψει τις αναμνήσεις του. Όμως ο πατέρας πεθαίνει και το μόνο που αφήνει πίσω είναι ο σκελετός μιας ανολοκλήρωτης ιστορίας. Κατόπιν, ο γιος επιχειρεί να γεμίσει τα κενά, με ό,τι του είναι διαθέσιμο, με ό,τι μπορεί, σωστό ή λάθος. Στο Πεθαίνοντας την άνοιξη ο Ραλφ Ρότμαν αφηγείται την ιστορία του Βάλτερ Ούρμπαν και του Φρήντριχ Καρόλι, δυο δεκαεφτάχρονων αρμεχτών από τη Βόρεια Γερμανία, που τον Φεβρουάριο του 1945 στρατολογούνται «εθελοντικά» και στέλνονται στο μέτωπο. Κι ενώ ο ένας γίνεται οδηγός στη Μονάδα Ανεφοδιασμού των SS, ο άλλος φεύγει για το μέτωπο. Λιποτακτεί, συλλαμβάνεται και καταδικάζεται. Οι δυο τους θα ξαναβρεθούν, όμως αυτό θα γίνει υπό τις πλέον τραγικές συνθήκες. Με εικόνες συγκλονιστικές αφηγείται ο Ραλφ Ρότμαν τον τελευταίο χρόνο του πολέμου στην Ουγγαρία, όταν οι Γερμανοί αξιωματικοί πετούσαν χειροβομβίδες πίσω από τους στρατιώτες για να τους αναγκάσουν να προχωρήσουν στις μάχες, όταν οι άντρες στο μέτωπο επιδίδονταν σε γιορτές απελπισίας ενώ τους περίμενε ο σίγουρος θάνατος. Ο πολυβραβευμένος συγγραφέας ζωντανεύει και τις πρώτες εβδομάδες μιας ειρήνης, όπου κάποιος σαν τον Βάλτερ δεν θα μπορέσει ποτέ να βρει τη γαλήνη – κι ως την ώρα του θανάτου του θα συνεχίσει να φοβάται και να βογκάει: «Πλησιάζουν, Θεέ μου, ολοένα πλησιάζουν! Ας ήξερα ένα μέρος να κρυφτούμε...» Ένα έργο που προκάλεσε τον πλατύ ενθουσιασμό και χαρακτηρίστηκε ένα «βιβλίο ορόσημο για τη μετά-(Γκύντερ) Γκρας εποχή». Το Πεθαίνοντας την άνοιξη είναι το γερμανικό μυθιστόρημα που διαβάζεται τούτη την εποχή στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, ένα λογοτεχνικό κείμενο απέριττης έκφρασης, εξπρεσιονιστικής τεχνοτροπίας, καθηλωτικής δύναμης, που εντοπίζει τα θραύσματα της ομορφιάς ακόμη και μέσα στην απόγνωση.

 

Ίβαν Σέρσεν (ΚΡΟΑΤΙΑ), Φαύλος κύκλος (Μυθιστόρημα)

Μετάφραση: Ισμήνη Ραντούλοβιτς

Το μυθιστόρημα αφηγείται την ιστορία μιας νεαρής μετανάστριας από τη Νιγηρία, της Ουχουνόμα, η οποία, ύστερα από χρόνια περιπλάνησης στην Ευρώπη –και επειδή δεν έχει τα απαραίτητα δικαιολογητικά για νόμιμη διαμονή στην Ευρωπαϊκή Ένωση– καταλήγει σε μια φυλακή της Γερμανίας, κάπου στη Βαυαρία. Εκεί γνωρίζει γυναίκες απ’ όλο τον κόσμο και διαπιστώνει ότι, ενώ όλες τους είναι διαφορετικές, έχουν και πολλά κοινά στοιχεία. Η καθεμία από αυτές, ασχέτως καταγωγής –είτε προέρχονται από χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ είτε από την πρώην Γιουγκοσλαβία ή τη Δυτική Αφρική–, κουβαλάει το βάρος των τύψεων και την πικρία της ματαίωσης τόσο λόγω της ίδιας της ύπαρξης όσο και λόγω της απώλειας της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Η ηρωίδα διαπιστώνει την παντοδυναμία του τυχαίου, του απρόβλεπτου, που εγκλωβίζει τους πάντες σε μια μοίρα από την οποία δεν μπορούν με κανένα τρόπο να ξεφύγουν. Η πρωτότυπη ματιά του νεαρού Κροάτη συγγραφέα πάνω στον σύγχρονο κόσμο και τον υπόκοσμο της μετανάστευσης –από την επίσημη πολιτική και τους μηχανισμούς καταστολής μέχρι τα διάφορα παράνομα δίκτυα εκμετάλλευσης και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης– αποτυπώνει με συγκλονιστικό τρόπο τη μιζέρια και την απόγνωση των αβοήθητων «παράνομων» θυμάτων, των διακινούμενων ανθρώπων ή απλώς των προσφύγων και των φυγάδων κάθε είδους. Η κυκλική, κλειστοφοβική αφήγηση με στοιχεία δημοσιογραφικής έρευνας, αποκαλύπτει την τύχη των μεταναστριών στη σημερινή Ευρώπη, ένα θέμα εξαιρετικά πολύπλοκο και επίπονο που αντιμετωπίζεται, σε πολλές χώρες της Ευρώπης, με επιπολαιότητα ή και υποκρισία.

 

Γιαν Σίμπελινκ (ΟΛΛΑΝΔΙΑ), Ο κήπος του Θεού (Μυθιστόρημα)

Μετάφραση: Ινώ Βαν Ντάικ-Μπαλτά

«Πάντα φοβόμουν να διηγηθώ ολόκληρη την ιστορία: για τον σταδιακό πλην αναπότρεπτο κατήφορο ενός μειλίχιου, πλην πονεμένου στα νιάτα του άντρα –ο οποίος βρήκε καταφύγιο στον πιο μαύρο καλβινισμό– και τον πόνο και τη στενοχώρια που προκάλεσε στο άμεσο περιβάλλον του». Ο Γιαν Σίμπελινκ έχει δημιουργήσει πλήθος χαρακτήρων στη διάρκεια της μακράς συγγραφικής του καριέρας. Ποτέ όμως δεν έφθασε τόσο κοντά στις ρίζες του όσο με το μυθιστόρημα Ο κήπος του Θεού, το οποίο καθήλωσε τους αναγνώστες όταν κυκλοφόρησε στην Ολλανδία το 2005. Το βιβλίο απέσπασε το λογοτεχνικό βραβείο ΑΚΟ και έχει ξεπεράσει τα 600.000 αντίτυπα –από τις μεγαλύτερες επιτυχίες των τελευταίων ετών– και συνεχίζει να αποτελεί αντικείμενο έντονων συζητήσεων ή και συγκρούσεων. Ο συγγραφέας αφηγείται μια ιστορία θρησκευτικής μανίας στη δεκαετία του ’30 και συγχρόνως μια φοβερή σχέση πατέρα και γιου, όπου ο γονιός μετατρέπεται σταδιακά σ’ έναν σκληροπυρηνικό, ακραίο, φανατικό χριστιανό. Ο τελευταίος, ο Χανς Σίβες, σε μια αποφασιστική καμπή της ενήλικης ζωής του, βιώνει μια βαθιά μεταφυσική εμπειρία: είναι πεπεισμένος πως για μια σύντομη στιγμή βρέθηκε σε άμεση επικοινωνία με τον Θεό. Στην προσπάθειά του να δώσει νόημα στον καθημερινό του βίο και να εξασφαλίσει την πολυπόθητη αιωνιότητα, χάνει τον έλεγχο του εαυτού του και την επαφή με τους οικείους του.

 

Χουάνγκ Σοκ Γιονγκ (ΝΟΤΙΑ ΚΟΡΕΑ), Η εγκαταλειμμένη πριγκίπισσα (Μυθιστόρημα)

Μετάφραση: Αμαλία Τζιώτη

Το 1983, στην πόλη Τσόνγκτζιν της Βόρειας Κορέας, έρχεται στον κόσμο ένα ακόμη κορίτσι, το έβδομο συνολικά, σε μια οικογένεια που προσδοκούσε μάταια ένα αγόρι. Το μωρό εγκαταλείπεται λίγες ώρες μετά τη γέννησή του, επεμβαίνει όμως ο σκύλος του σπιτιού και, τελικά, η γιαγιά καταφέρνει να το σώσει. Η γριά δίνει στο κοριτσάκι το συμβολικό όνομα Μπάρι, παρμένο από έναν σαμανικό μύθο για μια πριγκίπισσα που είχε μεν την ίδια μοίρα αλλά ανέλαβε κατόπιν και μια κρίσιμη αποστολή: να αναζητήσει το ελιξίριο που γαληνεύει τις ψυχές των νεκρών. Η Μπάρι, που έχει κληρονομήσει τις ενορατικές ικανότητες της γιαγιάς της, δραπετεύει από μια χώρα που λιμοκτονεί και απερημώνεται. Βρίσκει καταφύγιο περνώντας αρχικά στην Κίνα και από εκεί αρχίζει ένα περιπετειώδες ταξίδι: η ηρωίδα διασχίζει τον ωκεανό με ένα φορτηγό πλοίο που έχει ως τελικό προορισμό το πολυπολιτισμικό Λονδίνο όπου, όπως πιστεύει η ίδια, θα ζήσει μια καλύτερη ζωή. Είναι όμως έτσι; Ένα βιβλίο που, μέσα από μια αρχέγονη τοπική παράδοση, μιλάει για την παγκοσμιότητα και την ταυτότητα, για τη «μετανάστευση και την αρμονία», όπως έχει πει ο ίδιος ο Χουάνγκ Σοκ Γιονγκ, ο κορυφαίος μεταπολεμικός συγγραφέας της κορεατικής χερσονήσου, «δίχως αμφιβολία, ο σημαντικότερος μυθιστοριογράφος στην Ασία σήμερα», σύμφωνα με τον Ιάπωνα νομπελίστα Κενζαμπούρο Όε.

 

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ NOIR

 

Βασίλης Δανέλλης, Νεκρές ώρες (Μυθιστόρημα)

Παίζουμε τον Θεό. Είμαστε άγρια ζώα. Το μόνο που έχει σημασία είναι να βγάλουμε τη μέρα. Αυτή είναι η ιστορία μου. Γεμάτη μέρες που χρειάστηκε να δείξω τα νύχια μου. Κι άλλες τόσο αδιάφορες που θα ήταν σπατάλη χαρτιού.

Ένας εκτελεστής που γερνάει. Ο βίαιος θάνατος δεν τον φοβίζει, η φυσική φθορά όμως είναι άλλη υπόθεση. Πιο τρομακτική. Γύρω του παίζεται μια σκοτεινή παρτίδα σκάκι. Η σκακιέρα είναι μεγάλη κι εκείνος δεν καταλαβαίνει από ελιγμούς και τακτικές. Κινείται μόνο μπροστά, ένα τετράγωνο την φορά, κι όσο φτάσει. Δεν τον ενδιαφέρει ποιος κερδίζει, σημασία έχει εκείνος να κάνει σωστά τη δουλειά του. Nα εκτελεί τους στόχους του. 

Ένα υπαρξιακό νουάρ, ένας σκοτεινός εσωτερικός μονόλογος, ένα οδοιπορικό στις νεκρές ώρες της νύχτας.

 

Βαλ ΜακΝτέρμιντ (ΣΚΩΤΙΑ), Το τραγούδι της Σειρήνας (Μυθιστόρημα)

Μετάφραση: Νίκος Α. Μάντης

Στην πόλη του Μπράντφιλντ έχουν ανακαλυφθεί τα πτώματα τεσσάρων αντρών. Το μυστήριο καλείται να αποκρυπτογραφήσει ο ειδικός ψυχολόγος Τόνι Χιλ. Όμως, ακόμα κι αυτός, ένας επαγγελματίας με μεγάλη εμπειρία από σκοτεινές υποθέσεις, έρχεται αντιμέτωπος με κάτι πρωτόγνωρο, μια φοβερή ακολουθία από σεξουαλικές δολοφονίες και αποτρόπαιους ακρωτηριασμούς. Ωστόσο, η κατάρτιση του ψυχολογικού προφίλ του συγκεκριμένου εγκληματία δεν είναι πέρα από τις δυνάμεις του Τόνι Χιλ. Και ο βασικός λόγος γι’ αυτό είναι το ίδιο του το παρελθόν, όλα όσα τον μετέτρεψαν σταδιακά στην ιδανική περίπτωση του ανθρώπου ο οποίος μπορεί να κατανοήσει σε βάθος τα κίνητρα ενός τέτοιου φονιά, με μυαλό στοιχειωμένο από εικόνες μεσαιωνικών, φριχτών βασανιστηρίων. Σε τούτη την ιστορία, πάντως, ο Τόνι Χιλ καθίσταται απρόσμενα και το ιδανικό θύμα. Ο κυνηγός τοποθετείται απέναντι στο θήραμά του, σε μια θανάσιμη μάχη που διατηρεί αμείωτη την αγωνία του αναγνώστη ως την τελευταία σελίδα. Ένα καθηλωτικό, σφιχτοδεμένο, πανέξυπνα γραμμένο μυθιστόρημα από τη Σκωτσέζα Βαλ ΜακΝτέρμιντ που κρατά επάξια τα αιματοβαμμένα σκήπτρα της «βασίλισσας του ψυχολογικού θρίλερ» στον αγγλόφωνο κόσμο. Το τραγούδι της Σειρήνας, βραβευμένο με το Crime Writers’ Association GoldDagger Award 1995, συνιστά μια περιπλάνηση στο μυαλό ενός σίριαλ κίλερ δίχως προηγούμενο.

 

ΠΟΙΗΣΗ

Ντίνος Σιώτης, Ωροσκόπια νεκρών

Σε έναν κόσμο ρημαγμένο από τις αυταπάτες και την εικονική πραγματικότητα, η συλλογή Ωροσκόπια νεκρών είναι ένας διάλογος μεταξύ ζώντων και τεθνεώτων, όπου οι ζωντανοί λένε τα πάθη τους στους νεκρούς και οι νεκροί τα λάθη τους στους ζωντανούς. Εκτός κινδύνου ύστερα από σοβαρό τροχαίο, οι νεκροί, μέσω του ωροσκόπου τους, συνομιλούν με τη ζωή σε ένα παράλληλο με το δικό μας σύμπαν, διεκδικώντας το δικό τους μέλλον στη μετά θάνατον ζωή. Η συλλογή θέτει εκ νέου το ζήτημα της αποστολής της ποίησης: να πηγαίνει κατευθείαν στη ρίζα των πραγμάτων και στην ουσία της ζωής. Τα Ωροσκόπια νεκρών συνδυάζουν βιωμένες εμπειρίες με ζωδιακές εκμυστηρεύσεις, αναπτύσσοντας μια σειρά από ενοποιημένα ποιήματα όπου βασιλεύουν η ειρωνεία, ο ρεαλισμός, ο λυρισμός, o ρομαντισμός, ο (αυτο)σαρκασμός και η νοσταλγία που αφήνει πίσω του το μέλλον, υποβάλλοντας έναν κόσμο. Πρόκειται για ποιήματα με πικρό χιούμορ και παιγνιώδη διάθεση που, κατά τον Νάνο Βαλαωρίτη, «μας γοητεύουν και μας εξυψώνουν… ποιήματα κομψά που συναποτελούν μια ενότητα αφηγηματική με γλώσσα κοφτερή και ύφος υποδειγματικό».

 

ΔΟΚΙΜΙΑ

 

Παντελής Βουτουρής, Ιδέες της σκληρότητας και της καλοσύνης (Εθνικισμός, σοσιαλισμός, ρατσισμός, 1897-1922)

Στα τέλη του 19ου αιώνα εισβάλλουν και ευδοκιμούν σε μιαν ηττημένη και ταπεινωμένη Ελλάδα οι νέες ιδέες της σκληρότητας: οι αφορισμοί του Φρειδερίκου Νίτσε για τη δύναμη, τα δόγματα του κοινωνικού δαρβινισμού για το δικαίωμα του ισχυρού να υποτάσσει τους ανίσχυρους, και οι εμπνευσμένες από τον Joseph Arthur Comte de Gobineau και τον  Huston Stewart Chamberlain φυλετικές και ευγονικές θεωρίες. Κατά τη διάρκεια της εικοσιπενταετίας ανάμεσα στους δύο ανυπολόγιστους σε καταστροφές πολέμους (1897-1922), κορυφώνεται το δημοτικιστικό κίνημα, αναζωπυρώνεται η Μεγάλη Ιδέα, αναβιώνει ο μεσσιανισμός, εκδηλώνεται ο εθνικός διχασμός και αναλαμβάνονται σταυροφορίες για την ανόρθωση της χώρας, την κάθαρση και την αναγέννηση τόσο της  πολιτικής όσο και της πνευματικής ζωής. Πρόκειται για μια περίοδο, με άλλα λόγια, δοκιμασίας και μεγάλων ιδεολογικών αναμετρήσεων. Το βιβλίο αυτό εντάσσεται στο σχετικά ανεξερεύνητο –στην ελληνική βιβλιογραφία– πεδίο της ιστορίας των ιδεών και εστιάζει στις σημαντικότερες ιδεολογίες της εποχής: τον εθνικισμό, τον σοσιαλισμό και τον ρατσισμό.

 

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

 

Σπύρος Τζουβέλης, Ο Καβάφης της Ιστορίας και των αισθήσεων

Στα δοκίμια που περιλαμβάνονται στο πρώτο μέρος το τόμου αυτού γίνεται μια συνολική επισκόπηση και αποτίμηση του έργου του Καβάφη με έμφαση στα ιστορικά και διδακτικά του ποιήματα. Επισημαίνεται ότι ο ποιητής προτιμά να περιγράφει τα γεγονότα την ώρα που η τύχη παίζεται ακόμα. Εμείς γνωρίζουμε από την Ιστορία ότι το παιχνίδι έχει χαθεί κι έτσι αισθανόμαστε σαν σοφοί που ακούμε τη «μυστική βοή των πλησιαζόντων γεγονότων». Βλέπουμε το μέλλον εκείνης της εποχής που αποτελεί το παρελθόν της δικής μας.

Εξετάζεται ακόμα, για πρώτη φορά, η σχέση της ποιητικής του Καβάφη με την Ποιητική του Αριστοτέλη, ο οποίος είχε διατυπώσει το περίφημο απόφθεγμα: «Διό καί φιλοσοφώτερον καί σπουδαιότερον ποίησις ἱστορίας ἐστίν». Διερευνώνται επίσης ορισμένες τεχνικές του Καβάφη (χρήση της λεπτομέρειας και ενός ενδιάμεσου αφηγητή), με τις οποίες πετυχαίνει με τρόπο θαυμαστό τη ζωντανή μεταφορά μας στο παρελθόν. Αναλύονται, εξάλλου, συστηματικά τα βασικά μοτίβα γύρω από τα οποία περιστρέφονται τα περισσότερα από τα ιστορικά και διδακτικά ποιήματα του Καβάφη, υπό το φως της διακηρυγμένης τάσης του να επανέρχεται στις ίδιες περιοχές, συμπληρώνοντας ή φωτίζοντας ή αποκαλύπτοντας τις αντιθέσεις στο αρχικό σχήμα.

Το δεύτερο μέρος του βιβλίου αφιερώνεται στα ερωτικής έμπνευσης ποιήματα του Καβάφη, τα λεγόμενα αισθησιακά, που αποτελούν σημαντικό μέρος του έργου του και το συμπληρώνουν και εμπλουτίζουν με στίχους υψηλής αισθητικής αξίας. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στην προσπάθεια που κατέβαλε ο ποιητής για την εξιδανίκευση του αιρετικού έρωτα και την αναβάθμισή του σε ποιητική αξία, καθώς και στις επιρροές που δέχθηκε από την Παλατινή Ανθολογία και το Συμπόσιο του Πλάτωνα. Το δεύτερο αυτό μέρος περιλήφθηκε για πρώτη φορά στην αγγλική έκδοση του βιβλίου.

Το τρίτο μέρος περιλαμβάνει ενδεικτική ανθολογία του έργου του Καβάφη.

 

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

 

Ευστάθιος Βέλτσος, Georges Canguilhem (1904-1995) (Ιδέες, έννοιες και μέθοδοι της ζωής)

Το βιβλίο αυτό αποτελεί την εισαγωγή στις έννοιες και στις μεθόδους του Γάλλου φιλοσόφου Georges Canguilhem (Ζορζ Κανγκιλέμ). Ο Γάλλος διανοητής υπήρξε ο διάδοχος του Gaston Bachelard (Γκαστόν Μπασελάρ) και επηρέασε με τη διδασκαλία και το έργο του για τις έννοιες του κανόνα και του παθολογικού, όπως και για το επιστημολογικό καθεστώς των ιατρικών επιστημών, τη σκέψη γνωστών Γάλλων φιλοσόφων, μεταξύ των οποίων οι Michel Foucault (Μισέλ Φουκώ), Louis Althusser (Λουί Αλτουσέρ), Pierre Macherey (Πιερ Μασερέ).        

Στο βιβλίο επιχειρείται μια συστηματική προσέγγιση της βασικής προβληματικής του έργου του Canguilhem για τις αξίες της ζωής (όπως της υγείας και της ασθένειας), μέσα από την ανάλυση βασικών εννοιών και μεθόδων της φιλοσοφίας του, ενώ παρουσιάζονται επίσης σημαντικά βιογραφικά στοιχεία καθώς και το θεωρητικό πλαίσιο της εποχής. Στόχος είναι να αναδειχθεί η ιδιαίτερη φιλοσοφική μέθοδός του, που συνδυάζει τη φιλοσοφία με την ιστορία των επιστημών και των ιδεών. Ο χαρακτηριστικός τρόπος που ο Canguilhem ενσωματώνει τη φιλοσοφία με την ιστορία των επιστημών και των ιδεών, συνιστά ό,τι ονομάζουμε «γαλλικό επιστημολογικό ύφος» σκέψης και γραφής.

 

ΠΟΛΙΤΙΚΗ – ΙΣΤΟΡΙΑ

 

Λωζάννη 1923 (Διαχρονικές προσεγγίσεις και εκτιμήσεις), Επιμέλεια: Γιώργος Γεωργής, Χρίστος Κ. Κυριακίδης, Χαράλαμπος Γ. Χαραλάμπους

Η συνθήκη της Λωζάννης υπήρξε κορυφαίο διπλωματικό γεγονός και διεθνής σύμβαση που ρύθμισε τα σύνορα και τις σχέσεις Ελλάδος-Τουρκίας και άλλων κρατών της Ανατολικής Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής. Ουσιαστικά τερμάτισε οριστικά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, και ιδιαίτερα την ελληνοτουρκική σύρραξη στη Μικρά Ασία. Παρά τις συνεχείς τουρκικές υπονομεύσεις και παραβιάσεις της συνθήκης, χάρη στην ελληνική ανοχή και προσπάθεια, παρέμεινε το βασικό πλαίσιο καλής γειτονίας και συνεργασίας ανάμεσα στα δύο όμορα κράτη, που μοιράζονται χερσαία και θαλάσσια σύνορα. 

Πρόκειται για έναν συλλογικό τόμο, με τη συμμετοχή ένδεκα ιστορικών και πολιτικών επιστημόνων που διερευνούν την ιστορία του συνεδρίου της Λωζάννης, ανατέμνουν το περιεχόμενο της συνθήκης και εξετάζουν την ισχύ, την πορεία και τις επιπτώσεις της στον χρόνο. Ο τόμος περιλαμβάνει επίσης το πλήρες κείμενο της συνθήκης, η οποία απέκτησε σημασία και επικαιρότητα με την αμφισβήτησή της από τον πρόεδρο της Τουρκίας. 

Γράφουν οι: Γιώργος Γεωργής, Κύπρος Η. Γιωργαλλής, Κυριάκος Ιακωβίδης, Αντώνης Κλάψης, Μανόλης Κούμας, Λυκούργος Κουρκουβέλας, Βαγγέλης Κουφουδάκης, Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης, Βασίλης Πρωτοπαπάς, Κωνσταντίνος Σβολόπουλος και Κύπρος Χρυσοστομίδης.

 

Δημήτρης Κουτσούκης, Ο ματωμένος θρόνος του Θεού (και οι αρχέγονες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή)

Ο τίτλος του βιβλίου δημιουργεί εύλογες απορίες. Έχει ανάγκη ο Άχωρος, Άχρονος, πανταχού παρών Δημιουργός έναν θρόνο; Και αν ναι, τότε πού βρίσκεται αυτός ο θρόνος; Κάπου στον «ουρανό» ή εδώ κάτω στη γη, στον κόσμο της ύλης;

Γιατί ο αυτός ο «θρόνος» χαρακτηρίζεται ματωμένος; Πώς είναι δυνατόν ο Θεός να χρειάζεται έναν τέτοιο θρόνο; Είναι αλληγορικό το νόημα αυτών των λέξεων ή μήπως αντανακλούν μια απτή όσο και αφάνταστη πραγματικότητα;

Ο υπότιτλος είναι σαφέστερος. Αλλά και πάλι δεν προσφέρει την αναγκαία «γέφυρα» για την κατανόηση του τίτλου. Πώς σχετίζονται οι διαχρονικές συγκρούσεις, οι φοβεροί πόλεμοι στις περιοχές της Μέσης Ανατολής με την εξαιρετικά ασαφή όσο και περίεργη αναφορά σε έναν «ματωμένο θεϊκό θρόνο»; Είναι άραγε αιμοχαρής ο Δημιουργός και, όπως ίσως θα έλεγε δικαιολογημένα ένας απλός άνθρωπος, δεν έχει άλλη δουλειά να κάνει ο Ύψιστος από το να παρακολουθεί αμέτοχος, εδώ και χιλιάδες χρόνια, αιματοχυσίες που μαίνονται για χάρη Του;

Για τον συγγραφέα αυτού του βιβλίου ο ματωμένος θρόνος του Θεού είναι η Ιερουσαλήμ και το Όρος του Ναού. Το πώς και το γιατί αφορά την άγνωστη στους περισσότερους ιστορία αυτής της πόλης και της γης Ισραήλ γενικότερα. Και η αρχή αυτής της ιστορίας μάς γυρίζει πολύ πίσω στο χρόνο, ίσως στην αρχή της ίδιας της Δημιουργίας. Την ιστορία αυτή ο συγγραφέας την ιχνηλατεί βήμα προς βήμα, για να μπορέσει αφενός μεν να ερμηνεύσει –εκτός των άλλων– και τις δυσοίωνες καταστάσεις που επικρατούν στη Μέση Ανατολή, αφετέρου δε να διαμορφώσει τεκμηριωμένες από ιστορικά γεγονότα απόψεις, που δεν θα χρωματίζονται από στενόμυαλους δογματισμούς, στείρες προκαταλήψεις, διαστρεβλωμένες πολιτικές προπαγάνδες και θρησκευτικούς φανατισμούς. 

 

Γιάννης Λούλης, Στις ρίζες του κακού (Πώς και γιατί εκτροχιάστηκε η Μεταπολίτευση)

Το αφήγημα της Μεταπολίτευσης θυμίζει θρίλερ. Οι Γάλλοι θα το προσδιόριζαν ως «μαύρο» ή «σκληρό». Άρα δεν θα μπορούσε να έχει happy end. Ξεκινάει φωτεινά, μετά σκοτεινιάζει, και ακολουθεί η βαθιά νύχτα της κρίσης. Αρχικά, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δρομολογεί μια δημοκρατική μετάβαση που γίνεται πρότυπο για άλλες χώρες και πέρα από την ήπειρό μας. Όμως εδώ τελειώνουν τα καλά νέα. Η Ελλάδα πλέον περνάει στα χέρια μιας παλιάς φουρνιάς πολιτικών, που κυριαρχούσαν πριν από την απεχθή δικτατορία. Ο πολιτικός βίος δεν ανανεώνεται.

Ο Καραμανλής εγκαταλείπει τη ΝΔ στον κακό εαυτό της. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο πιο ταλαντούχος από τους πολιτικούς, αποδεικνύεται λαϊκιστής και εκτροχιάζει την οικονομία. Ο Μητσοτάκης είναι ανεπαρκής και αναχρονιστικός. Σημίτης και Κώστας Καραμανλής είναι ευκαιρίες που χάνονται. Απέναντι στην κρίση, ο Γιώργος Παπανδρέου είναι μοιραίος. Ο Σαμαράς, πολιτικός άλλων εποχών, αποτυγχάνει. Ο Τσίπρας προσπαθεί να ενηλικιωθεί, με βαρύ κόστος για τη χώρα. Πολιτικοί και κόμματα απαξιώνονται. Και ο τόπος; Σέρνεται με ένα αποτυχημένο κράτος, με ένα ανεπαρκέστατο πολιτικό προσωπικό και με μια αυτοκαταστροφική κουλτούρα πόλωσης.

 

Το παρελθόν στο παρόν (Μνήμη, ιστορία και αρχαιότητα στη σύγχρονη Ελλάδα), Επιμέλεια: Νίκος Παπαδημητρίου – Άρης Αναγνωστόπουλος

Τι είναι μνήμη και τι μνημείο; Πώς το παρελθόν γίνεται ιστορία; Γιατί η κλασική αρχαιότητα θεωρείται σημαντικότερη από τον Μεσαίωνα; Πώς επιλέγουμε τι θα ανασκάψουμε και τι θα εκθέσουμε σε ένα μουσείο; Ποιος είναι ο ρόλος των πολιτών στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς; 

Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που θίγονται σε αυτό τον συλλογικό τόμο. Κορυφαίοι ειδικοί από διάφορα επιστημονικά πεδία επιχειρούν να προσεγγίσουν την πολυδιάστατη σχέση της ελληνικής κοινωνίας με το ιστορικό παρελθόν, διερευνώντας θέματα όπως οι μηχανισμοί διαμόρφωσης συλλογικής μνήμης, η προνομιακή μεταχείριση κάποιων ιστορικών περιόδων, η αλληλεπίδραση των πολιτών με τα υλικά κατάλοιπα του παρελθόντος κ.ά. Ο τόμος έχει στόχο να φέρει σε επαφή το ευρύ κοινό με σύγχρονες θεωρητικές εξελίξεις στον τομέα των ανθρωπιστικών επιστημών, να αναδείξει τις ιδεολογικές παραμέτρους της μελέτης του παρελθόντος και να ανασκευάσει ορισμένες στρεβλώσεις που χαρακτηρίζουν τον δημόσιο περί αρχαιολογίας λόγο.

Γράφουν: Άρης Αναγνωστόπουλος, Δάφνη Βουδούρη, Ελεάνα Γιαλούρη, Άγγελος Δεληβορριάς, Πέτρος Θέμελης, Νικόλαος Καλτσάς, Χριστίνα Κουλούρη, Αντώνης Λιάκος, Νίκος Μπελαβίλας, Νίκος Παπαδημητρίου, Δημήτρης Πλάντζος, Όλγα Σακαλή, Τάσος Σακελλαρόπουλος, Ελένη Στεφάνου, Αναστασία Τούρτα και Γιάννης Χαμηλάκης.

 

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ – ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ

 

Γιώργης Μωραΐτης, Αναμνήσεις ενός αντάρτη (τόμος Γ΄)

Στο τρίτομο έργο του Αναμνήσεις ενός αντάρτη ο Γιώργης Μωραΐτης ξεδιπλώνει τα βιώματά του από τις πιο άγριες αλλά και πιο συγκινητικές στιγμές της νεότερης ελληνικής Ιστορίας. Στον πρώτο τόμο μίλησε για τα παιδικά του χρόνια μέχρι την Κατοχή. Στον δεύτερο τόμο αναφέρθηκε στη χιτλεροφασιστική Κατοχή και την Εθνική Αντίσταση μέχρι την Απελευθέρωση. Τώρα, στον τρίτο τόμο, παρουσιάζει όλα τα δραματικά γεγονότα από τη Βάρκιζα έως και τον Εμφύλιο, όπως ο ίδιος τα έζησε. Όλη την τριετία δηλαδή της ένοπλης πάλης με τον ΔΣΕ, μέχρι τον Μάη του 1950, που με την τελευταία ομάδα απ’ τα Άγραφα βγήκε στην Αλβανία.

Ο συγγραφέας από μικρός έζησε στα βουνά και τα λάτρεψε. Κι όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, με τ’ όπλο στο χέρι αγωνίστηκε για τη λευτεριά. Πολέμησε σε δύο αντάρτικα: ένα στην Κατοχή, στον ΕΛΑΣ, κι ένα στον Εμφύλιο, στον ΔΣΕ.

Απ’ τον μακροχρόνιο αγώνα βγήκε ζωντανός. Κι έγραψε όσα βίωσε. Τον «βοήθησε» ίσως και η φυλακή, όπου κρατήθηκε δεκαπέντε χρόνια. Στάθηκε βέβαια τυχερός, καθώς δεν εκτελέστηκε. Γιατί, αν και καταδικάστηκε δις εις θάνατον, είχε τελικά «τύχη βουνό».

 

 

ΑΝΑΧΡΟΝΙΣΜΟΙ

 

Ζήσης Κοτιώνης, Ο Αναξίμανδρος στη Φουκουσίμα

Ιδού μια υπόθεση:  ήδη στις απαρχές του τεχνικού πολιτισμού κάνει την εμφάνισή της η ανθρωπόκαινος εποχή. Η σύγχρονη ιδέα ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα επηρεάζει και διαμορφώνει τη γεωλογική συγκρότηση και την εξέλιξη της γης, ενυπάρχει ήδη στα θραύσματα των προσωκρατικών κοσμολογιών. Στις θεωρητικές υποθέσεις του Αναξίμανδρου ανευρίσκεται η σύλληψη του κόσμου ως τεχνικού κατασκευάσματος, όπως είναι μια κυλινδρική κολόνα ή ένας μεταλλευτικός κλίβανος.

Ο Αναξίμανδρος στη Φουκουσίμα είναι καλλιτεχνικό πρότζεκτ και ποιητικό δοκίμιο. Αφηγείται πρακτικές περιπλανήσεων, καταγραφών, ανοικτών αναγνώσεων των προσωκρατικών φιλοσόφων και γενεαλογήσεις εδαφικών ευρημάτων. Η επιτόπια περιπλάνηση γίνεται κάποτε ταξίδι στην οικουμενική γεωγραφία και ταξίδι μέχρι την σύγχρονη ιστορία,  από τα παράλια της Μεσογείου ως τα παράλια της Ιαπωνίας. Οι αστοχήσαντες πυρηνικοί αντιδραστήρες της Φουκουσίμα είναι τεχνολογικές μεταμορφώσεις του αναξιμάνδρειου κλιβάνου.

Το βιβλίο απευθύνεται περισσότερο σε εκείνες και εκείνους που θέλουν να αδράξουν, μέσα από την «τοπο-στιγμή» τη γενικότητα, το βάθος της ιστορίας και την έκταση των «φυσικοπολιτισμών». Να  αδράξουν τη γενεαλογία της τεχνικής ως βίωμα και προσωπική ανάμνηση, μέσα στην βαρετή συνήθως αλλά καμιά φορά συναρπαστική διεθνή συζήτηση για τη γαία και το μέλλον του παρόντος της.

 

ΑΛΜΠΟΥΜ

 

Λυδία Σαπουνάκη-Δρακάκη, Μαρία Λουίζα Τζόγια-Μοάτσου, Από τα «Εδώδιμα-Αποικιακά» στα σούπερ μάρκετ (Η πορεία 140 ετών μιας ελληνικής εταιρείας τροφίμων)

Μέχρι τη λειτουργία της Βαρβακείου Αγοράς το 1886, ένα πολύβουο πλήθος κατέκλυζε καθημερινά τις ξύλινες παράγκες στο Πάνω Παζάρι, όπου γινόταν το λιανικό εμπόριο τροφίμων της εποχής. Κι ενώ στην Αθήνα κυριαρχούσαν «δυσειδή» και «οζώδη» παντοπωλεία, το «λαμπρό» εδωδιμοπωλείο που άνοιξε το 1877 στην οδό Αιόλου ο Παναγιώτης Θανόπουλος, από την ορεινή Αρκαδία, έμελλε να γίνει η αφετηρία μιας σειράς αδιανόητων για την εποχή νεωτερισμών, στη δύσβατη πορεία προς τον εξευρωπαϊσμό του λιανικού εμπορίου τροφίμων. 

Η επανάσταση στον κλάδο ξεκίνησε στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1960. Μέχρι τότε τα καταστήματα σελφ σέρβις, που μεταπολεμικά είχαν ήδη διασχίσει τον Ατλαντικό, κατέκλυζαν σταδιακά τη Δυτική Ευρώπη. Ωστόσο ήταν ακόμα άγνωστα στην Ελλάδα. Ο Τύπος προσπαθούσε να εξηγήσει τη νέα πρακτική, τονίζοντας ότι στα παντοπωλεία αυτοεξυπηρέτησης «ψωνίζουν και οι άνδρες τσουλώντας καροτσάκι σαν κι αυτό που βάζουν τα μωρά και δεν υπάρχει βερεσές»!  Ήταν στο κατάστημα Θανόπουλου στα Χαυτεία που το 1961 πρωτοεφαρμόστηκε το σύστημα σελφ σέρβις, δίνοντας το έναυσμα στη δημιουργία και εξάπλωση των αλυσίδων σούπερ μάρκετ.

Το πέρασμα από τα «εδώδιμα-αποικιακά» στα σύγχρονα σούπερ μάρκετ και οι μετασχηματισμοί του λιανικού εμπορίου τροφίμων σκιαγραφούνται μέσα από τις επιχειρηματικές κινήσεις της οικογένειας Θανόπουλου, που πλέον δραστηριοποιείται επί 140 συνεχή χρόνια στον τομέα αυτό.

Το βιβλίο δεν περιορίζεται στην απλή παράθεση στοιχείων που αφορούν τη διαχρονική εξέλιξη μιας επιχείρησης, αλλά υπακούει σε μια συνολική αντίληψη της κοινωνικής ιστορίας της Αθήνας και διαγράφει κομμάτια της ιστορίας του υλικού πολιτισμού της.

 

ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

 

Ο τοίχος είχε τη δική του υστερία #2018, Πρώτη φορά 2018

 

Ένα σπαρταριστό ημερολόγιο, μια απολαυστική ανθολογία με τα πιο δημοφιλή «τιτιβίσματα» που δημοσιεύτηκαν στην ιστοσελίδα Ο τοίχος είχε τη δική του υστερία (hysteria.gr).

Από τον πρόλογο της έκδοσης:

Πρώτη φορά 2018 λοιπόν.

Το πιστέψαμε, το φέραμε, το στηρίζουμε. Είναι η ελπίδα μας.

Το τιμούμε με τις τοπ 9,99 φατσούλες που θα σαρώσουν τα νταουνλόουντζ της χρονιάς.

• Φατσούλα «Πρώτη φορά Αριστεροακροδεξιά». Μπουκωμένη με ένα ανδρικό μόριο που αναπτύσσεται διαγώνια από κάτω προς τα πάνω, από αριστερά προς άκρα δεξιά. Τα μάτια γουρλωμένα (λογικό). Απευθύνεται αποκλειστικά στην ελληνική αγορά. Χρώμα: το κοροϊδί.

• Φατσούλα «Επαίτης». Με ένα χέρι μπροστά από το κεφάλι που προτείνει την παλάμη. Όλο και κάτι επαιτεί ο καθένας μας: χρήμα, αγάπη, χαρά, νοιάξιμο, ανέσεις κ.λπ. Τα μάτια τύπου «Δώσε κι από δω». Χρώμα: αυτό της ντροπής, το ντροπί.

• Φατσούλα «Ζάκερμπεργκ». Με πολλά βελάκια καρφωμένα στο επάνω μέρος του κεφαλιού. Με ροχάλες στα μάγουλα και στα μάτια. Τα μάτια δεν φαίνονται, είναι καλυμμένα από τις ροχάλες. Χρώμα: του χρήματος.

• Φατσούλα «Μούφα αντικαθεστωτικός» που πετάει μολότοφ. Αποπνέει μια ιδεολογική στειρότητα. Τα μάτια είναι ντεμέκ στραβωμένα.. Χρώμα: το προβοκατορί.

• Φατσούλα «Ενωμένη Ευρώπη» σε σχήμα γιν-γιανγκ. Θα αποσυρθεί σύντομα γιατί προβλέπεται να μην έχει κάποια χρήση ούτε καν για να περιγράψεις κάποια αδιάφορη διάθεση. Τα μάτια βλέπουν αστεράκια… Χρώμα: το οτελευταιοςνακλεισειτηνπόρτα.

• Φατσούλα «Εμενανακούς». Από το στόμα βγαίνουν γράμματα και αριθμοί. Τα μάτια κοιτάζουν το λαό τους. Χρώμα: το ξερολί.

• Φατσούλα «Τηλεθεατής». Είναι αξύριστη και μοιάζει με τον άνθρωπο των σπηλαίων. Τα μάτια είναι άδεια. Χρώμα: το αξιολυπητί.

• Φατσούλα «Θρησκεία ίμπερ άλες», που κρατάει σταυρό, καλάσνικοφ και χρήμα. Τα μάτια κοιτάζουν στον ουρανό (μήπως τους πέσει στο κεφάλι). Χρώμα: το θανατί.

• Φατσούλα «Υγιεινή διαστροφή». Με κορδέλα στο κεφάλι που γράφει «Χωρίς γλουτένη, με στέβια και κινόα». Τα μάτια λάμπουν από υγεία. Χρώμα: το τρεντί.

Και τέλος η 

• Φατσούλα «Νενιχάσαμεν». Είναι η μόνη που διατίθεται με ανιμέισον, δηλαδή κίνηση Στην αρχή είναι ενθουσιασμένη και πάει να πανηγυρίσει και στο τέλος απογοητεύεται και βάζει τα χέρια στο πρόσωπο. Συνδυάζεται άριστα με τη φατσούλα «Πρώτη φορά αριστεροακροδεξιά». Προτεινόμενο χρώμα το σκατί.

 

365 ημέρες γονιός, Κείμενα: Δάφνη Φιλίππου

Τα πολυτιμότερα δώρα που μπορείς να δώσεις στο παιδί σου είναι: αγάπη, ποιοτικός χρόνος, ενσυναίσθηση, προσεκτική ακρόαση, διαθεσιμότητα, κατανόηση, άνευ όρων αποδοχή. Στις σελίδες του ημερολογίου οι γονείς θα ανακαλύψουν πολλά ακόμη δώρα για τους ίδιους και για τα παιδιά τους: νέες πληροφορίες και πιθανές απαντήσεις σε ερωτήματα που τους απασχολούν για τη σχέση τους, τα όρια, το διάβασμα, την τηλεόραση, την τιμωρία, το διαζύγιο, την υιοθεσία, την εγκυμοσύνη, την ανάπτυξη της πρωτοβουλίας, της δημιουργικότητας, της συναισθηματικής νοημοσύνης κ.ά. Οι ειδικοί θα εμπλουτίσουν τη θεματολογία τους για τα σεμινάρια των γονιών που εμψυχώνουν.

 

Κάθε μέρα μια θετική σκέψη, Κείμενα: Δρ Γουίντυ Ντράιντεν

 

Στόχος του παρόντος ημερολογίου είναι να σας εμπνεύσει, να σας διασκεδάσει, να σας δώσει υλικό για περισυλλογή, να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τον εαυτό σας, για να ζείτε την κάθε ημέρα του χρόνου στο έπακρο.
O Γουίντυ Nτράιντεν, που έχει γράψει τα κείμενα, ψυχοθεραπευτής, καθηγητής Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, έχει βοηθήσει πολλά άτομα να αποκτήσουν καλύτερο έλεγχο της ζωής τους και να αντιμετωπίσουν προβλήματα που ταλαιπωρούν όλους μας, όπως είναι η ζήλια, ο θυμός, οι ενοχές και η ντροπή. Σκοπός του είναι να κατανοήσουν όλοι ότι η συναισθηματική ευεξία είναι εξίσου απαραίτητη με τη σωματική, αν θέλουμε να λεγόμαστε «υγιή» άτομα. H ουσία της φιλοσοφίας του έγκειται στο ότι, υιοθετώντας κάθε μέρα και μια νέα θετική σκέψη, εφαρμόζοντάς την και παρατηρώντας πώς αυτή επηρεάζει τις σκέψεις, τα αισθήματα και τις πράξεις μας, μπορούμε να καταπολεμήσουμε τις παράλογες πεποιθήσεις μας και να βελτιώσουμε την ψυχική μας υγεία. Ένα ημερολόγιο-έκπληξη για κάθε χρόνο και για κάθε ημέρα του!

 

ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΝΕΟΥΣ

 

ΑΠΡΟΣΜΕΝΟΙ ΦΙΛΟΙ

Βασίλης Παπαθεοδώρου

1. Τόγκο, το σκυλί των πάγων

2. Αύρα, το άλογο ολυμπιονίκης

Οι Εκδόσεις Καστανιώτη και ο Βασίλης Παπαθεοδώρου εγκαινιάζουν τη σειρά «Απρόσμενοι Φίλοι» που απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας. Κάθε βιβλίο της νέας αυτής σειράς θα περιέχει μυθοπλασία βασισμένη σε πραγματική ιστορία ηρωισμού, πίστης και αφοσίωσης ζώων, ενώ θα υπάρχει και παράρτημα με την πραγματική ιστορία και βασικές πληροφορίες/γνώσεις που προκύπτουν. Το Τόγκο, το σκυλί των πάγων αναφέρεται σε μια σκυταλοδρομία φαρμάκων από σκυλιά έλκηθρου, που έγινε στις αρχές του 20ού αιώνα στην Αλάσκα με σκοπό να σωθεί ένα χωριό από μια επιδημία.  Η Αύρα, το άλογο ολυμπιονίκης αναφέρεται στην πραγματική ιστορία ενός αλόγου στους ολυμπιακούς αγώνες της αρχαιότητας, που τερμάτισε στο αγώνισμα της ιπποδρομίας, χωρίς τον αναβάτη του.

 

ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

Γιολάντα Τσιαμπόκαλου, Η Μάγια στη ζούγκλα

Η Μάγια φοράει τις πιτζάμες και κάνει μια τελευταία βόλτα στη ζούγκλα της. Η ζέβρα και η τίγρη είναι ακόμα μαλωμένες, ο ελέφαντας δεν αισθάνεται και πολύ καλά και ο κροκόδειλος συνεχίζει τις σκανταλιές που έκανε όλη μέρα…

Όλα τα ζώα ετοιμάζονται για ύπνο: Χασμουριούνται, αυτοσυγκεντρώνονται, ρεμβάζουν, κουρνιάζουν κι έχουν ανάγκη μια ζεστή αγκαλιά πριν κοιμηθούν.