Λεξικό όρων 2. Επικοινωνίας και σημειωτικής ανάλυσης

Περίληψη

Είναι γενική η διαπίστωση πως η τεράστια ανάπτυξη των μέσων επικοινωνίας άλλαξε ριζικά τη ζωή μας. Κατέκλυσαν τον ελεύθερο χρόνο μας κι έγιναν καθημερινό βίωμα και συμπεριφορά. Κατάργησαν την αυθεντία της οικογένειας και του σχολείου, γιατί το παιδί μαθαίνει, μέσα απ' αυτά, όλα τα ζητήματα των μεγάλων. Εκμηδένισαν την αυθεντικότητα των δημιουργών, γιατί εκλαΐκευσαν την κουλτούρα και την κατέβασαν στο επίπεδο του επίκαιρου. Μετέτρεψαν το παραδοσιακό ακροατήριο σε μάζα κατανάλωσης, αλλά και σε εφιάλτη. Εγκυμονείται κάποια προοπτική μέσ' απ' αυτές τις αντιθέσεις; Η επικοινωνία δεν γεννήθηκε σήμερα, αλλά υπάρχει από τότε που υπάρχει κι η κοινωνία. Το καινούριο για την εποχή μας είναι ότι ύψωσε, μ' αυτήν, γύρω μας ένα πιεστικό περιβάλλον που μας μεταβάλλει σε παθητικούς δέκτες. Τα κανάλια της αποτελούν προέκταση των καναλιών που απλώνουν οι βιομηχανικές επιχειρήσεις. Μας προσφέρει ένα αμάγαλμα πληροφορίας και ψυχαγωγίας, σαν δώρο, όπως οι επιχειρήσεις μας προσφέρουν σαν δώρο τη διαφήμιση και τα προϊόντα τους. Αποτελεί τελετουργικό της επικαιρότητας και της κοινοτυπίας. Ένα τελετουργικό που μ' αυτό ο καπιταλισμός προσπαθεί να εξορκίσει την ιστορία και ν' αναβάλλει το θάνατό του. Συντομεύοντας όμως τις αποστάσεις και το χρόνο, οι επικοινωνίες επιταχύνουν την ιστορία. Γι' αυτούς τους λόγους η ανάλυση των φαινομένων που συνδέονται με την επικοινωνία και την πληροφορία ενδιαφέρουν άμεσα.