Λεξικό όρων 1. Σημειολογικής και δομικής ανάλυσης της τέχνης

Περίληψη

Επιστήμη δεν είναι μόνο αυτό που βελτιώνει τη ζωή μας, αλλά και αυτό που αποσαφηνίζει και κάνει κατανοητά τα πράγματα σ' όλους τους ανθρώπους. Τα τελευταία χρόνια εισάγεται στη γλώσσα μας ένα νέο λεξιλόγιο που έχει πηγή τη θεωρητική εξέλιξη της τεχνολογίας και των μεθόδων ανάλυσης: κυβερνητική, στρουκτουραλισμός, σημειωτική κ.ά. Κάτι ανάλογο είχε συμβεί σε προηγούμενη εποχή με το φροϋδισμό. Η πρώτη ανάγκη που δημιουργείται είναι, να διευκρινιστούν οι όροι του νέου λεξιλόγιου, να συστηματοποιηθούν στους κλάδους όπου ανήκουν και να γίνουν κατανοητοί από τους περισσότερους. Για ν' ανταποκριθεί σ' αυτή την ανάγκη, το Λεξικό Όρων είναι χωρισμένο σε αντίστοιχες ενότητες. Πέρα όμως από το θέμα της αφομοίωσης των νέων όρων στη γλώσσα μας, το Λεξικό Όρων έχει ν' αντιμετωπίσει και μια δεύτερη δυσκολία. Αυτή οφείλεται στο γεγονός πως οι νέοι όροι διαδόθηκαν σε μεγάλο πλάτος, αποκτώντας ταυτόχρονα ιδεολογικό περιεχόμενο. Το αποτέλεσμα ήταν να προκληθεί σύγχυση των σημασιών τους.

Την πρώτη ενότητα του Λεξικού Όρων αποτελούν οι όροι ανάλυσης της τέχνης. Άξονας της ιδεολογικής σύγχυσης σ' αυτήν είναι η γνωστή ταύτιση της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας με την πολιτική πρωτοπορία ή με την επιστήμη. Αλλά η πολιτική πρωτοπορία αναφέρεται στα καθολικά προβλήματα της ζωής και της ιστορίας, ενώ η καλλιτεχνική πρωτοπορία αφορά τη ρητορική της μορφής –όπως εξηγούν οι θεωρητικοί της– κι απευθύνεται σε λίγους. Η προσπάθεια να ξεκαθαριστεί αυτή η σύγχυση ήταν ταυτόχρονα και προσπάθεια να αναιρεθεί το δυσνόητο που χαρακτηρίζει την καλλιτεχνική πρωτοπορία.