«Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του ετεροκαθορισμένου εμφυλίου πολέμου (1945-1949)» | Εκδόσεις Καστανιώτη

Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του ετεροκαθορισμένου εμφυλίου πολέμου (1945-1949)

Τόμος Δ΄

Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του ετεροκαθορισμένου εμφυλίου πολέμου (1945-1949)
  • ISBN: 960-03-3789-6
  • Σκληρό εξώφυλλο
  • σελ. 592
  • 20 Σεπτεμβρίου 2004
  • € 53,00

Περίληψη

Ο Δ´ τόμος της σειράς Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του ετεροκαθορισμένου εμφυλίου πολέμου (1945-1949) έρχεται να συμπληρώσει τον προηγούμενο Γ´ τόμο και να ολοκληρώσει την εικόνα της δραματικής δεκαετίας 1940-1949. Αναφέρεται στη μετά την αποχώρηση των ναζιστικών στρατευμάτων εποχή, όταν συνέβαιναν αλλεπάλληλες συγκρούσεις με σαφή ταξικό χαρακτήρα και κρινόταν η τύχη της «Έρημης χώρας» – κατά πόσον θα ενταχθεί εντός ή εκτός του σιδηρού παραπετάσματος. Στον φαύλο αυτόν κύκλο, η λογοτεχνία συνεχίζει να παράγει έργα επηρεασμένα, άμεσα ή έμμεσα, από τις δύσμορφες περιστάσεις, με την Αθήνα να δίνει ψευδή εικόνα ευνομούμενης πολιτείας στους ξένους επισκέπτες, ευκολόπιστους ή εθελότυφλους. Στον πνευματικό χώρο, το πιο υψηλό τίμημα που πλήρωσε ο τόπος στη διχαστική και εκδικητική εκείνη κατάσταση ήταν η μη απονομή του Νόμπελ λογοτεχνίας στον Άγγελο Σικελιανό. Ωστόσο, παρά τις αντιπνευματικές συνθήκες, εκείνα τα χρόνια εκδόθηκαν σημαντικά έργα: Λυρικός Βίος του Άγγ. Σικελιανού – την τραγωδία του Ο θάνατος του Διγενή την τυπώνει, αλλά το Γαλλικό Ινστιτούτο δεν τολμά να την κυκλοφορήσει –, Ημερολόγιο Καταστρώματος, Β´ και Η Κίχλη του Γ. Σεφέρη, Επιστροφή των πουλιών και Ελευσις του Ν. Εγγονόπουλου, Ο σύντροφός μας του Γ. Ρίτσου, Λόγος ενός ληστή στη διάσκεψη του Πότσδαμ και 33 ημέρες του Ν. Βρεττάκου (με το βιβλίο του Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου θα έρθει σε σύγκρουση με τον παράνομο σκληρό πυρήνα), Το αίμα των αθώων και Τετράχρονη νύχτα του Ν. Παππά, Πούσι του Ν. Καββαδία, Η προσφορά και τα αναστάσιμα του Γ. Βαφόπουλου– ενώ τα: Άσμα ηρωικό και πένθιμο για το χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας και Η καλοσύνη στις λυκοποριές του Οδ. Ελύτη δημοσιεύονται σε περιοδικά.
Οι νεότεροι (Ν.Φ. Πολίτης, Μ. Δημάκης, Γ. Βαρβιτσιώτης, Ν. Καρύδης, Ά. Δικταίος, Ρένος Αποστολίδης, Δ.Π. Παπαδίτσας, Ν. Βαλαωρίτης, Μ. Σαχτούρης, Ελένη Βακαλό, Ε.Χ. Γονατάς, Ι. Δεπούντης, Όλγα Βότση, Μ. Κατσαρός, Γ. Δάλλας, Γ. Γαβαλάς, Α. Δεκαβάλλες) τα χρόνια αυτά παρουσιάζονται με έργα αξιώσεων. Ανάμεσά τους και όσοι πληρώνουν το τίμημα της μισαλλοδοξίας: η δεύτερη συλλογή του Μ. Αναγνωστάκη τον βρίσκει έγκλειστο στο Γεντί Κουλέ, καταδικασμένο εις θάνατον, ενώ ο Τ. Λειβαδίτης και ο Ά. Αλεξάνδρου είναι εξόριστοι και οι: Α. Φραγκιάς, Β. Γκούφας, Δ. Δούκαρης και Μ. Βλασσόπουλος υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία στη Μακρόνησο. Ο Δ. Χατζής και ο Μ. Αλεξανδρόπουλος καταφεύγουν στο νέο αντάρτικο.

Βιογραφικά στοιχεία

Αλέξανδρος Αργυρίου

Ο Αλέξανδρος Αργυρίου, ψευδώνυμο του Αλέξανδρου Κουμπή, γεννήθηκε το 1921 στην Αλεξάνδρεια, και παρέμεινε εκεί μέχρι το 1927, οπότε εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα. Το 1930 μετακόμισε στην Αθήνα, όπου και περάτωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Αποφοίτησε από τη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Ε.Μ. Πολυτεχνείου και εργάστηκε εκπονώντας μελέτες για το οπλισμένο και προεντεταμένο σκυρόδεμα (1947-1948 και 1950-1992).

Εμφανίστηκε ως κριτικός λογοτεχνίας το 1947. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά: Ελεύθερα Γράμματα, Ποιητική Τέχνη, Αγγλοελληνική Επιθεώρηση, Καινούρια Εποχή, Επιθεώρηση Τέχνης, Εποχές, η λέξη, Το Δέντρο, Γράμματα και Τέχνες, Νέα Εστία, Εντευκτήριο, Πόρφυρας, Αντί και με τις εφημερίδες: Δημοκρατικός Τύπος, Δημοκρατική, Η Ημέρα, Μεσημβρινή, Η Καθημερινή, Ελευθεροτυπία. Δημοσίευε τακτικά επιφυλλίδες στην εφημερίδα Το Βήμα (1971-1973 και 1979-1985) και κριτική βιβλίου στην εφημερίδα Τα Νέα (1985).

Συμμετείχε στην επταμελή συντακτική επιτροπή των συμμείκτων τόμων Δεκαοχτώ Κείμενα (1970) και Νέα Κείμενα, 1 και 2 (1971), και στην τριμελή επιτροπή του περιοδικού η Συνέχεια (1973). Υπήρξε συνεργάτης της εγκυκλοπαίδειας Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα και του Παγκόσμιου Βιογραφικού Λεξικού της Εκδοτικής Αθηνών. Επίσης στον ΙΣΤ΄ τόμο της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους έγραψε το λήμμα «Η ελληνική λογοτεχνία από το 1941 και έπειτα». Το 1993-1994 δίδαξε επί εξάμηνο, ως επισκέπτης καθηγητής, «Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας του Μεσοπολέμου» στο Tμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (Ρέθυμνο). Το 1984 βραβεύτηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου για το βιβλίο του Διαδοχικές αναγνώσεις Ελλήνων υπερρεαλιστών και το 1998 έλαβε το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο για το σύνολο του έργου του. Το 1999 αναγορεύθηκε, από τη Φιλοσοφική Σχολή (Τμήμα Φιλολογίας) του Α.Π. Θεσσαλονίκης, επίτιμος διδάκτορας, ως κριτικός και γραμματολόγος.

Έχουν εκδοθεί τα έργα του: Νεωτερικοί ποιητές του Μεσοπολέμου (1979), Διαδοχικές αναγνώσεις Ελλήνων υπερρεαλιστών (1983), Ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς (Μελέτη και ανθολόγηση) (1983), Αναψηλαφήσεις σε δύσκολους καιρούς (1986), Δεκαεπτά κείμενα για τον Σεφέρη (1986), Εισαγωγή στη μεταπολεμική πεζογραφία (1988), Κείμενα περί κειμένων (1995), Οριακά και μεταβατικά έργα Ελλήνων πεζογράφων (1996), Ανοιχτοί λογαριασμοί στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη (1998), Μανόλης Αναγνωστάκης, Νοούμενα και υπονοούμενα της ποίησής του (2004), Κ.Γ. Καρυωτάκης, Τα ανοιχτά προβλήματα της ποίησης και της ζωής του (2007), Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια 1918-1974 / 2007, (τόμοι Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄, Ε΄, ΣΤ΄, Ζ΄, Η΄) (2001-2007).

Πέθανε το 2009.




Βιβλιογραφία

Βραβεία

  • 1998 ΜΕΓΑΛΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ