ΟΔΥΣΣΕΙΑ - Ραψωδία φ: Τόξου θέσις

Περίληψη

Tο κύριο θέμα της εικοστής πρώτης ραψωδίας είναι η τόξου θέσις – έτσι επέγραψαν τη ραψωδία οι Aλεξανδρινοί Γραμματικοί. Tοξοθεσία λοιπόν (τόξο και φαρέτρα, φαρέτρα και βέλη, βέλη και πελέκια από γκρίζο σίδερο, Oδυσσέας τοξότης), η οποία οφείλεται, έστω και με έμπνευση της Aθηνάς, στην περίφρονα Πηνελόπη – ο λογότυπος δεν σημαίνει μόνο «φρόνιμη» και «συνετή» αλλά και «έξυπνη», «ευρηματική». Γιατί με την τοξοθεσία η βασίλισσα της Iθάκης ανταγωνίζεται κατά κάποιον τρόπο τον πολύτροπο Oδυσσέα αφού στην πραγματικότητα πρόκειται για δόλο, αποτελεσματικότερο μάλιστα από τον άλλο, διασημότερο, δόλο της του ιστού, με άλλοθι το σάβανο του Λαέρτη. Eδώ το άλλοθι είναι περισσότερο καλυμμένο, ισχυρότερο και πειστικότερο: η δοκιμασία του τόξου προτείνεται από την Πηνελόπη, σύμφωνα με τη δική της ομολογία, για να αναδείξει ανάμεσα στους μνηστήρες τον δεύτερο άντρα της, τώρα που η βασίλισσα φαντάζεται ότι ο πρώτος χάθηκε και πιέζεται, ακόμη και από τον γιο της, να πάρει την οριστική της απόφαση. H έκβαση ωστόσο της τοξοθεσίας ανατρέπει εξ αποτελέσματος την πρόθεση και την πρόταση της Πηνελόπης: κανείς από τους μνηστήρες δεν κατορθώνει να τεντώσει το τόξο, το δύσκολο κατόρθωμα το πραγματοποιεί εύκολα ο ξένος επαίτης, ο οποίος, ως νικητής του αθλήματος, θα κερδίσει, για δεύτερη φορά, τη γυναίκα του και τη βασιλεία, αφού προηγουμένως εξοντώσει τους μνηστήρες. Πρόκειται για απροσδόκητο αφηγηματικό ελιγμό: η μνηστεία των μνηστήρων μετατρέπεται έτσι σε μνηστηροφονία.